ارتشی

نیروی هوایی

• کل مطالب بخش نیروی هوایی
• هواپیماهای جنگنده
• هواپیماهای بمب افکن
• هواپیماهای ترابری و لجستیکی
• هواپیماهای شناسایی و جاسوسی
• پهپادها یا هواپیماهای بدون سرنشین
• هواپیماهای ضد زیردریایی
• هواپیماهای پشتیبانی زمینی
• هواپیماهای آموزشی
• هواپیماهای غیرنظامی
• هلیکوپترها
• پدافند های ضد هوایی و موشکی
• بمب ها و موشکها
• الکترونیک هوایی
• موتورهای هوایی
• تاریخ نیروی هوایی
• گالری نیروی هوایی
• متفرقه در مورد نیروی هوایی

نیروی زمینی

• کل مطالب بخش نیروی زمینی
• خودروهای شنی دار
• خودروهای چرخدار
• کشنده های نظامی
• توپخانه زمینی
• موشکهای زمین پایه
• تسلیحات نیروی زمینی
• لوازم و تسلیحات انفرادی
• الکترونیک زمینی
• رزم انفرادی
• گالری نیروی زمینی
• تاریخ نیروی زمینی
• متفرقه در مورد نیروی زمینی

نیروی دریایی

• کل مطالب بخش نیروی دریایی
• ناوچه های ۶۵ پایی
• رزم ناوها
• ناو هواپیمابر
• ناو هلیکوپتر بر
• ناوهای لجستیکی یا پشتیبانی
• هاورکرافت یا هواناوها
• قایقهای جنگی
• زیردریایی ها
• تسلیحات نیروی دریایی
• الکترونیک دریایی
• تاریخ نیروی دریایی
• گالری نیروی دریایی
• متفرقه در مورد نیروی دریایی

مشترک سه نیرو

• کل مطالب بخش مشترک
• اخبار سایت
• بخش اخبار و گزارش تصویری نظامی
• آرم و علائم ارتشهای جهان
• معرفی ارتشهای جهان
• معرفی شخصیتهای نظامی
• سرویسهای اطلاعاتی
• یگانهای ویژه جهان
• فیلم و مستند نظامی
• کتابهای الکترونیکی نظامی
• دانلود برنامه
• بازیهای رایانه ای
• دکترین ، استراتژی و تاکتیک
• شیمیایی،میکروبی و هسته ای
• بخش آموزش
• عملیاتهای نظامی
• دفاع مقدس
• تاریخ شمار نظامی
• مقاومت اسلامی
• جنگ نرم
• پزشکی نظامی
• مین ها و تخریبات

دانلود کتاب فاشیسم

دانلود کتاب فاشیسم

توسط پارس بوک | پست شده در: خرداد ۱, ۱۳۹۲

نام کتاب :  فاشیسم

نویسنده :  نامشخص

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب :  پارسی

تعداد صفحه :  ۱۸۵

قالب کتاب : PDF

حجم فایل :  ۵۳۵  کیلوبایت

توضیحات :   فاشیسم یک نظریه سیاسی و نوعی نظام حکومتی خودکامه‌است که نخست بین سال‌های ۱۹۲۲ تا ۱۹۴۳ در ایتالیا و به وسیله موسولینی رهبری شد. فاشیسم و نازیسم اشکال مختلف دیکتاتوری سرمایه مالی است، بر ضد سایر بخش‌های سرمایه داری و دیگر بخش‌های جامعه نظیر کارگران که در شرایط بحران حاد (اقتصادی) برای حفظ حکومت از به قدرت رسیدن کارگران در جامعه حاکم می‌شود. این واژه بعدها در مفهوم گسترده‌تری به کار رفت و به دیگر رژیم‌های دست راستی که دارای ویژگی‌های مشابهی بودند، اطلاق شد. فاشیسم، از لحاظ نظری محصول توسعه نظری نژادباوری و امپریالیسم اروپایی بود، و از نظر اجتماعی محصول بحران‌های اقتصادی و اجتماعی پس از جنگ جهانی اول. ولی با شکست کلی آن در جنگ جهانی دوم، از اعتبار افتاد. پس از جنگ، برخی حزب‌های نوفاشیست در اروپا پدید آمدند (از جمله حزب نوفاشیست ایتالیا) ولی توفیقی چندان بدست نیاوردند. در قاره‌های دیگر نیز رژیم‌هایی با ایدئولوژی فاشیستی پدید آمدند، مانند پرونیسم در آرژانتین به رهبری خوان پرون (۱۸۹۵-۱۹۷۴) که در ۱۹۴۵-۱۹۵۰ دیکتاتور آرژانتین بود. اما پرونیسم آرژانتین با فاشیسم ایتالیا تفاوت‌های مهمی داشت، از جمله اینکه سیاست خارجی تجاوزگرانه نداشت و در داخل نیز به بهزیستی طبقه کارگر توجه خاص داشت.

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دانلود کتاب آشنایی با کشور کره شمالی

توسط پارس بوک | پست شده در: مهر ۲۵, ۱۳۹۱

نام کتاب : آشنایی با کشور کره شمالی

نویسنده : دفتر مط

العات سیاسی و بین الملل ایران

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب :  پارسی

تعداد صفحه :  ۱۷۴

قالب کتاب : PDF

حجم فایل :  ۱,۰۲۰   کیلوبایت

توضیحات :  کره شمالی و کوبا تنها نقاطی از جهان هستند که همچنان آلوده به کمونیسم یا همان طاعون سرخ قرن بیستم باقی مانده اند. رهبر کنونی کره شمالی کیم چونگ ایل هست . پدر وی هم رهبر سابق این کشور بود و کیم ایل سونگ نام داشت . البته  مردم بدبخت کره شمالی رهبر حکومتشان را (معاون رهبر) می نامند چرا که به فرمودهء مقامات آن کشور ، کیم ایل سونگ نمرده است بلکه به خورشید پیوسته و هر روز جهان را گرم و روشن می کند . در نتیجه مقام رهبری ایشان محفوظ است . در کره شمالی تنها کسی که حق فکر کردن دارد رهبر حکومت است که فرماندهء بزرگ نامیده میشود . وقتی فرماندهء بزرگ دربارهء مسئله ای حرفی زد دیگر هیچکس حق ندارد در آن زمینه اظهار نظر کند .  از نظر حکومت کمونیستی آن کشور ، مردم کره شمالی و حتی مدیران و مقامات آن کشور وظیفه ای جز کشف حقیقت در افکار و سخنان رهبر نظام کمونیستی را ندارند . چندی پیش رهبر حکومت کره شمالی ( کیم چونگ ایل ) در حال بازدید از جایی به خانمی که کت و دامن پوشیده بود گفته بود شما در لباس سنتی کره ای زیباتر به نظر می رسید .. همان شب تلویزیون کره شمالی با قطع برنامه های عادی اش  اعلام کرد از این لحظه به بعد همهء زنان شاغل در کشورمان موظف هستند که با لباس سنتی کره ای از خانه هایشان خارج شوند تا جهان زیباتر شود! کره شمالی طبیعت بسیار زیبایی دارد و دارای تنوع آب و هوایی شگفت انگیزی است اما مردم این کشور حق خروج از روستا ها یا شهرهایشان را ندارند . در واقع همه در همان جایی که زندگی می کنند زندانی هستند . برای رفتن از روستایی به روستایی دیگر و یا شهری به شهر دیگر باید از حکومت اجازه بگیرند .

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دانلود کتاب ستارخان و جنبش آذربایجان‎

توسط پارس بوک | پست شده در: فروردین ۱۳, ۱۳۹۲

نام کتاب :  ستارخان و جنبش آذربایجان‎

نویسنده :  نریمان حسن زاده

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب :  پارسی

تعداد صفحه :  ۲۰۲

قالب کتاب : PDF

حجم فایل :  ۲,۸۷۰  کیلوبایت

توضیحات :  ستارخان از سرداران جنبش مشروطه خواهی ایران، ملقب به سردار ملی است. وی با ایستادگی در برابر نیروهای دولتی ضد مشروطه در تبریز جانفشانی‌های بسیاری کرد. ستارقره داغی سومین پسر حاج حسن قره داغی در ۲۸ مهر ۱۲۴۵ خورشیدی دیده به جهان گشود. او از اهالی روستای بی شک ارسباران (قره‌داغ) آذربایجان بود که در مقابل قشون عظیم محمدعلی شاه پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی و تعطیلی آن که برای طرد و دستگیر کردن مشروطه خواهان تبریز به آذربایجان گسیل شده بود ایستادگی کرد و بنای مقاومت گذارد. وی مردم را بر ضد اردوی دولتی فرا خواند و خود رهبری آن را بر عهده گرفت و به همراه سایر مجاهدین و باقرخان سالار ملی مدت یک سال در برابر قوای دولتی ایستادگی کرد و نگذاشت شهر تبریز به دست طرفداران محمد علی شاه بیفتد. اختلاف او با شاهان قاجار و اعتراض به ظلم و ستم آنان، به زمان کودکی‌اش بر می‌گشت

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دانلود کتاب تاکتیک های جنگ نامنظم در خلیج فارس

توسط پارس بوک | پست شده در: مهر ۲۰, ۱۳۹۱

نام کتاب : تاکتیک های جنگ نامنظم در خلیج فارس

نویسنده : سید شاهد مومنی

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب :  پارسی

تعداد صفحه :  ۷۶

قالب کتاب : PDF

حجم فایل :  ۲,۱۵۰   کیلوبایت

توضیحات :  جنگ های نامنظم معمولا از قوانین و اصول جنگ های کلاسیک و شناخته شده پیروی نمی کنند و شامل یک سلسله عملیاتهای نظامی و شبه نظامی می شود که در سرزمین و یا در مناطق تحت اشغال و کنترل دشمن و عمدتا در نقاط و اماکن حساس و ویژه به منظور خرابکاری و انهدام امکانات و تجهیزات و از بین بردن نفرات دشمن با ضربه زدن و تخریب روحیه دشمن و براندازی  به مورد اجرا گذاشته می شود . لذا با توجه به اینکه در جنگ های نامنظم نابرابری زیاد در تجهیزات نظامی و تکنولوژی و قدرت رزمی از نظر تسلیحات  و نیروی رزمی بین دو نیروی متخاصم و درگیر وجود دارد, عناصری مانند: ( شناخت و اطلاعات کامل از منطقه نبرد , انتخاب زمان مناسب , خلاقیت و  نوآوری در تاکتیک و تکنیک , پیش دستی و حفظ  ابتکار عمل , رعایت اصل  غافلگیری , چابکی و چالاکی , تحرک و سیالیت , هدایت و رهبری  در صحنه  نبرد , اجرای  عملیات با واحدهای کوچک و با  تحرک  بالا, استفاده از عوامل طبیعی و محلی , استفاده  و بهره گیری  از طرح پوشش و . . .)در موفقیت گروهای نا منظم و چریکی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار   می باشد.

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دانلود کتاب جنگ ایران و عراق

توسط پارس بوک | پست شده در: شهریور ۲۵, ۱۳۹۱

نام کتاب : جنگ ایران و عراق

نویسنده : عبدالحکیم ابوغزاله ( وزیر دفاع سابق مصر )

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب :  پارسی

تعداد صفحه :  ۳۷۶

قالب کتاب : PDF

حجم فایل :  ۲,۱۱۰   کیلوبایت

توضیحات : بازنگری به وقایع یک دوره مهم تاریخی، خوب است در فاصله زمانی نه چندان دور و نه چندان نزدیک، نسبت به آن رخدادها صورت پذیرد. زیرا در این صورت از یک سو هنوز بسیاری از جوانب و زوایای مهم وقایع آن دوران از ذهنها دور نشده است و نمیتوان آن را پنهان نمود و از طرف دیگر، گذشت زمان، هر چند اندک، پرده از بسیاری ابهامات و اشتباهات برمیدارد و تحلیلگر را به سوی علل و اسباب حقیقی پیدایش وقایع به پیش میراند. این کتاب به فاصله کوتاهی پس از پایان جنگ ایران و عراق ( ۱۳۶۷  ۱۳۵۹ ) توسط وزیر دفاع وقت مصر، آقای عبدالحلیم ابوغزاله، درباره وقایع مهم این جنگ به رشته تحریر درآمده است و بیش از آن که به توصیف و شرح وقایع نظر داشته باشد، با دیدی تحلیلی به حوادث نگریسته و از این جهت بیانکننده نوع نگرش ایشان در طول این جنگ میباشد. اما ترجمه آن در یک دهه بعد، این امکان را فراهم آورده تا با مرور زمان و روشن شدن بسیاری ابهامات، بتوان قضاوتی منصفانهتر و واقعیتر نسبت به وقایع آن دوران و حتی نسبت به نگرشها و دیدگاههای حاکم در آن دوران داشته باشیم. آشنایی با دیدگاه وزیر دفاع مصر، نسبت به این جنگ، برای ما ایرانیان از اهمیت خاصی برخوردار است. مصر یکی از مهمترین کشورهای عربی و اسلامی است که در آن زمان با امضای پیمان کمپ دیوید، عملاً موجودیت کشوری به نام “اسرائیل” را در سرزمین غصب شده فلسطین به رسمیت شناخته بود و به این ترتیب از لحاظ سیاست بین المللی در صف بندی مقابل جمهوری اسلامی ایران قرارداشت. همچنین جنگ تحمیلی  و به قول نویسنده “جنگ نیابتی”  عراق علیه ایران و حمایت های سیاسی و عملی مصر از عراق، باعث میشود تا کتاب مزبور را به نوعی بیان یک دیدگاه از اردوی مقابل بدانیم. آشنایی با دیدگاه اردوی مقابل به ما کمک میکند تا برای بروز دشمنی ها و  صف بندی ها و تداوم و تعمیق کینه های دوران جنگ، علل و اسباب جدیدی را شناسایی کنیم و بدین وسیله در بحرانهای مشابه احتمالی که در آینده با آن روبه رو میشویم، با اقدامات سنجیده خود مانع از توسعه و گسترش بیدلیل دامنه دشمنیها و بحرانها گردیم.

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دانلود کتاب جنایات جنگ در ویتنام

توسط پارس بوک | پست شده در: فروردین ۲۵, ۱۳۹۱

نام کتاب :  جنایات جنگ در ویتنام

نویسنده : برتراند راسل

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب :  پارسی

تعداد صفحه :  ۱۹۲

قالب کتاب : PDF

حجم فایل :  ۲,۳۷۰   کیلوبایت

توضیحات : کتاب جنایات جنگ در ویتنام اشاره به جنایت های ارتش امریکا در ویتنام دارد برای مثال در ۱۶ مارس ۱۹۶۸ میلادی ، ۳۴۷ تا ۵۰۴ شهروند غیرنظامی جمهوری ویتنام جنوبی توسط سربازان ارتش آمریکا به قتل رسیدند. اکثر قربانیان غیرنظامیان زن و کودک بودند. قبل از قتل، برخی از قربانیان مورد تجاوز، شکنجه و قطع اعضا نیز قرار گرفته بودند. برخی از اجساد نیز در جریان کشتار توسط سربازان قطعه‌قطعه شده بودند.

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دانلود کتاب قلعه حیوانات

توسط پارس بوک | پست شده در: فروردین ۲۳, ۱۳۹۱

نام کتاب :  قلعه حیوانات

نویسنده : جورج اورول

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب :  پارسی

تعداد صفحه :  ۱۰۲

قالب کتاب : PDF

حجم فایل :  ۵۳۴   کیلوبایت

توضیحات : مزرعهٔ حیوانات ( Animal Farm) که در ایران به نام قلعهٔ حیوانات نیز شناخته شده‌است،این رمان نوشتهٔ جورج اورول می باشد. این رمان در طول جنگ جهانی دوم نوشته و در سال ۱۹۴۵ میلادی در انگلستان منتشر شد، ولی در اواخر دههٔ ۱۹۵۰ میلادی به شهرت رسید.این رمان دربارهٔ گروهی از حیوانات است که انسان‌ها را از مزرعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند بیرون می‌کنند و خود ادارهٔ مزرعه را به دست می‌گیرند، ولی …

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دانلود کتاب تروریسم و جنگ

توسط پارس بوک | پست شده در: اسفند ۲۸, ۱۳۹۰

نام کتاب :  تروریسم و جنگ

نویسنده : هاوارد زین

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب :  پارسی

تعداد صفحه :  ۲۱۰

قالب کتاب : PDF

حجم فایل :  ۱,۱۲۰   کیلوبایت

توضیحات :  پروفسور هاوارد زین یکی از شناخته شده ترین روشنفکران آمریکا است . از وی کتابهای زیادی در بارة جنگ، مبارزه با نژاد پرستی، علوم سیاسی، عدالت اجتماعی و خصوصاً تاریخ به چاپ رسیده . قلم وی صریح و روشن است و با گیرائی خواننده را به عمق مسائل رهنمون میشود. با وجود اینکه امروز بیش از ۸۰ سال از عمر هاوارد زین می گذرد، گذشت زمان بر مشغلة فکری و روشن بینی او در تحلیل مسائل مهم جهانی سایه نیافکنده . و حرفة اصلی او یعنی تدریس علوم سیاسی وی را از جهان طنز و ادبیات دور ننموده . صاحب نظران با نمایشنامه های طنزآلود و نیش دار هاوارد زین در زمینه های اجتماعی آشنائی  کامل دارند. هاوارد زین در آثارش بیشتر از تاریخ مبارزات مردم، فلسفة تاریخ، جنگ طلبی حاکمی تها و پلید یهای جنگ سخن می گوید . و هر چند خود او در جنگ دوم جهانی در زمرة خدمة بمب افکن های نیروی هوائی آمریکا بود، امروز نظریة جنگ را در هر صورت ممکن محکوم م یداند. برای زین، جنگ دوم آخرین جنگی است که می توان تا حدودی از آن با سربلندی یاد کرد . در واقع شرکت در همین جنگ و مشاهدة فجایع آن بود که پس از پایان جنگ دوم وی را تبدیل به یک تمام عیار کرد. « جنگ ستیز ۱ » هاوارد زین در محلة فقیرنشین بروکلین در یک خانوادة کارگری چشم به جهان گشود . در جوانی کارگر اسکله بود . در هنگام شروع جنگ دوم به خدمت سربازی اعزام شد و پس از پایان جنگ با استفاده از ارایه می داد « کهنه سربازان » کمک هائی که دولت به امکان ورود به دانشگاه کلمبیا را یافت و در رشتة تاریخ موفق به اخذ دانشنامة دکترا از این دانشگاه شد. در توضیح تاریخچة مبارزات ضد امپریالیستی در آمریکا، هاوارد زین از افراد، گرو ه ها و انجم نهائی سخن می گوید که برای خوانندة فارسی زبان شاید ناآشنا باشند. سعی مترجم بر آن بوده که با ارایة پانویس ها، تاریخچة زندگی، م بارزات و فعالیت های این افراد، گروه ها و انجمن ها را در دسترس خواننده بگذارد. هر چند که گهگاه، برای بهتر نشان دادن مواضع هاوارد زین و شناساندن وی به خواننده، دست به ارایة تحلیل هائی از نظریات شخصی خود او نیز برداشته . امید آنکه در ارایة این توضیحات راه افراط نپیموده باشد.

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دانلود کتاب سیری در تاریخ فلسطین

توسط پارس بوک | پست شده در: تیر ۱۶, ۱۳۹۰

نام کتاب :  سیری در تاریخ فلسطین

نویسنده : علی سپهری اردکانی

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب:  پارسی         

تعداد صفحه :  84

قالب کتاب : PDF

حجم فایل :  240  Kb

توضیحات :  پس از وقوع جنگ عرب‌ها و اسرائیل در سال ۱۹۴۸، در موافقت‌نامه‌های آتش‌بس موقت مابین اسرائیل و کشورهای عرب همسایه آن هیچگاه از فلسطین به عنوان یک سرزمین مجزا نامی برده نشد. در این موافقت‌نامه‌ها فلسطین بین اسرائیل، مصر، سوریه و اردن تقسیم شد. اسرائیل علاوه بر مناطقی که سازمان ملل متحد تقسیم‌بندی کرده بود ۲۶ درصد از سرزمین‌های تحت قیمومت در غرب رود اردن را نیز تصرف کرد. اردن نیز ۲۱ درصد از سرزمین‌های تحت قیمومت را تصرف و به خاک خود ضمیمه کرد. بیت‌المقدس به دو بخش تقسیم شد، و اردن بخش‌های شرقی از جمله شهر باستانی را در اختیار گرفته، و اسرائیل بخش غربی را در اختیار گرفت. مصر نیز باریکه غزه را در اختیار گرفت.

این کتاب به بررسی تاریخ فلسطین از آغاز شکل‌گیری تا پایان سال ۲۰۰۳ می‌پردازد

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دانلود کتاب زندگینامه آدولف هیتلر

توسط پارس بوک | پست شده در: اسفند ۲۰, ۱۳۸۸

نام کتاب :  زندگینامه آدولف هیتلر

نویسنده : پویا غیابی

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب :فارسی

تعداد صفحه :  ۳۸

قالب کتاب : PDF

حجم فایل : ۷۱۵Kb

توضیحات :   آدولف هیتلر رهبر حزب ملی کارگران سوسیالیست آلمان در سالهای ۱۹۲۰ و ۱۹۲۱ و به
مدت ۱۲ سال صدراعظم و پیشوای آلمان در بین سالهای ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ (دوران حکومت حزب نازی) در آلمان بود. هیتلر به عنوان یک کهنه‌سرباز نشان‌دار جنگ جهانی اول، در سال ۱۹۲۰ به حزب نازی پیوست و در ۱۹۲۱ به ریاست آن رسید. او پس از زندانی شدن به خاطر شرکت در کودتای نافرجام ۱۹۲۳، با ترویج ایده‌های ناسیونالیستی، ضد کمونیستی و یهودستیزی و ایراد سخنرانیهای پرشور و پروپاگاندا، حامیانی در سطح کشور آلمان به دست آورد. هیتلر در سال ۱۹۳۳ به مقام صدراعظمی رسید و بیدرنگ یک دیکتاتوری فاشیستی تک حزبی را بنیان نهاد. مجموعهٔ ارتشی- صنعتی آلمان توانست قوای تحلیل رفته این کشور را ترمیم و آن را تبدیل به یکی از قدرت‌های برتر اروپا در زمان خود نماید. هیتلر سیاست خارجی خود را با هدف تصرف فضای حیاتی بیشتر دنبال نمود و یکی از دلایل اولیه و عمده وقوع جنگ جهانی دوم الحاق اتریش و تهاجم به چکسلواکی و لهستان در ۱۹۳۹ توسط او بود که در نتیجه بریتانیا و فرانسه به آلمان اعلام جنگ کردند. جنگی که بین دو قدرت محور و متفقین درگرفت و در طی این مدت اروپا و همچنین سایر نقاط دنیا شاهد ویرانی‌ها و تلفات بسیار بود.

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دانلود کتاب فرارهای بزرگ در ایران

توسط پارس بوک | پست شده در: مهر ۵, ۱۳۹۰

نام کتاب :  فرارهای بزرگ در ایران

نویسنده : حمید موفق

ناشر :  پارس بوک

زبان کتاب :  پارسی

تعداد صفحه : 26

قالب کتاب : PDF  

حجم فایل :  390  Kb

توضیحات :  در طول تاریخ جنایی کشور جانیان و جنایتکاران برای گریز از مکافات عمل جنایت آمیز خود همواره در فکر راه گریز و فراری بوده اند و برای اجرای آن نقشه های شیطانی کشیده اند. البته فرار از مجازات تنها منحصر به کشور ما و زمان حال نیست. جانیان در هر نقطه از جهان و در طول زمان های متناوب پس از دستگیریبه دنبال راههای فرار بوده اند که پرداختن به فرار جانیان خود یک مقوله گسترده است.

ادامه مطلب و دانلود این کتاب

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دکترین نظامی - تئوری و عمل

دکترین نظامی

ازتئوری تاعمل

مقالة حاضر بخشی از یک جزوة آموزشی ارتش عراق است که در خلال جنگ تحمیلی در اختیار رزمندگان اسلام قرار گرفته است و به دلیل وجود مطالب آموزشی در آن به فارسی برگردانده شده و پس از جرح و تعدیل سعی شده است فقط بخشهایی از آن که جنبه آموزشی داشته گزینش و ارائه گردد. بنابراین درج مقابله به معنای قبول تمام یا قسمتی از محتوای آن نیست بلکه صرفاً جهت آشنایی خوانندگان با بینش نظامی حاکم بر ارتش عراق می باشد.

نویسنده در شروع نوشتار خود با نقل جمله ای از صدام حسین مبنی بر آن که تئوری نظامی سایه دکترین نظامی است می گوید: با توجه به این تعریف ،رابطة تنگاتنگی بین این دو وجود دارد به گونه ای که دکترین نظامی در میدان نبرد از دکترین سیاسی تبعیت می کند. آنگاه ضمن آوردن فهرستی از مطالب مورد نظر به تشریح آنها می پردازد.

فهرست مطالب: تئوری و عقیده
محتوای دکترین نظامی
عوامل مؤثر در تعیین دکترین
منابع تغذیه دکترین نظامی
مراحل تکوین دکترین نظامی
تئوری و عمل
اجرای دکترین نظامی

تئوری و عقیده
تئوری شکی نیست هر دکترین صرفنظر از محتوای آن، نیازمند تئوری می باشد تا بتواند اهداف خود را در چارچوب آن تعقیب و پیاده نماید . یک نظریه سیاسی یا عقیدتی مادامی که از طریق تجربه و پیاده کردن آن در زندگی اثبات نگردد. از حد یک فرضیه و طرح خیالی فراتر نمی رود. ایدئولوژی عبارت است از: یک سلسله افکار منسجم که به شکل عقیده سیاسی یا اجتماعی تبلور یافته و خط مشی یک حکومت یا حزب بر پایة آن شکل می گیرد.

عقیده
از نظر علمی، عقیده عبارت است از : پای بندی انسان به یک اندیشه نظری اعم از فلسفی، ایدئولوژیکی، سیاسی و یا اعتقاد به اندیشه ای دینی و معنوی که انسان پس از پذیرش آن به عنوان ایدئولوژی اجتماعی، ساختار سیاسی جامعه را نیز بر آن مبتنی می سازد و متعهد می گردد با تمام توان در راه دفاع از آن بکوشد. براین اساس، استواری ایمان را نسبت به هر عقیده ای می توان یافت، فقط لازم است مبانی فکری انسان که او را به پذیرش عقیده ای خاص رهنمون می کند، شناسائی گردد. برای روشن شدن مطلب، حرکت منظومة شمسی و سیاراتی را که به دور آن می چرخند در نظر بگیرید: در وسط این منظومه، خورشید ثابت است و سیارات هر کدام در مدار ثابت خود می چرخند و این چرخش بدون خروج از مدار می باشد. در این مثال، خورشید بمنزله نظریة سیاسی می باشد که اهداف ملی و میهنی تعیین کنندة آن هستند و سیاست عمومی کشور به نوبة خود از آن ناشی می شود و بوسیله استراتژی ملی به مرحله اجرا در می آید. شیوه های شکل گیری این استراتژی نیز به مثابه سیاراتی هستند که حول مدار استراتژی ملی و تحت فرامین رهبری سیاسی جامعه می چرخند. این حرکت، بدون خروج از مدار و در مواضع مشخص صورت می گیرد. از آنجایی که چهارچوب این نوشتار محیط نظامی است لذا تاکید اصلی بر جنبه های عملی استراتژی نظامی که از استراتژی کلی نظام (استراتژی ملی) نشات می گیرد متمرکز خواهد بود.

دکترین نظامی دکترین نظامی عبارت است از : ایمان و التزام نظامی به نظر سیاسی کشور و جهت دادن تمامی نظریات ، آموزشها و علوم نظامی و فنون جنگ و اجرای صلح در خدمت این نظریه در ضلل ارشادات رهبری سیاسی .

نظریة جنگ مفهوم نظریه جنگ نیز از چارچوب عملی دکترین نظامی خارج نیست و عبارتست از: شیوه های نظری یا عملی تحقق اهداف نظریه سیاسی (در قالب نظامی) که از سوی رهبری سیاسی تعیین شده است. به عبارت ساده تر، نظریه جنگ عبارتست از : شیوه های رزم نیروهای مسلح برای دفاع از وطن و اهداف تعیین شده در چارچوب دفاع میهنی.

محتوای دکترین نظامی
دکترین از لحاظ محتوا در جنبه دارد که جنبه اول بر دیگری تاثیر می گذارد.
الف) جنبة فلسفه نظری، که به نظریه سیاسی مربوط می شود و شیوه های اجرای آن را استراتژی ملی همه جانبه تعیین می کند.
ب) جنبه عملی دکترین، که استراتژی نظامی را در بر می گیرد.
از لحاظ فلسفه نظری، دکترین سیاسی الهام گرفته از منابع ملت و در جهت حل مشکلات آنها میباشد. این دکترین باید به حدی جامع و شامل باشد که تمامی ارکان زندگی انسان، مشکلات مردم و روابط جهانی را در بر بگیرد و قادر باشد نوعی پایبندی برای خدمت به منافع ملی را در افراد ایجاد کند و این پایبندی باید به صورت عملی متجلی گردد. دکترین نظامی باید در چارچوب ایدئولوژی و تئوری سیاسی و رهنمودهای رهبری سیاسی عمل کند. تبعیت دکترین نظامی از ایدئولوژی و رهبری سیاسی تاثیر فوری بر استراتژی نظامی و اجرای ماموریتهای ملی و میهنی خواهد داشت.
استراتژی ملی همه جانبه تعیین کنندة نحوه انجام ماموریتهای میهنی و ملی در قالب برنامه های ترسیم شده از سوی رهبری سیاسی می باشد و کلیه امکانات کشور باید در راستای تحقق اهداف این استراتژی به خدمت گرفته شوند. ماموریتهای میهنی و ملی را به شکل زیر می توان بیان کرد:

ماموریتهای میهنی
اهداف و وظایف مرتب بر ماموریتهای میهنی بدین قرار است:
1)حفظ تمامیت ارضی کشور و دفاع از شهروندان؛
2)حراست از انقلاب و ارزشهای میهنی و ملی آن؛
3)حفاظت از حریم هوایی کشور و حمایت سایر نیروها از طریق پوشش هوایی؛
4)حفاظت از ابهای کشور و راههای ارتباطی، دریایی و مخابراتی.

ماموریتهای ملی شامل: 1)مشارکت در نبرد آزادیبخش عربی، مخصوصاً رهایی فلسطین بعنوان محور اصلی مبارزات عربی؛
2)تامین امکانات لازم برای مبارزات ملی در صحنه عربی؛
3)حفظ امنیت خلیج فارس؛
4)کمکهای مادی و معنوی به جنبشهای آزادیبخش در وطن عربی؛
5) انجام هر نوع ماموریت ملی که از فوریت برخوردار باشد.

ماموریتهای جهانی
کمک و همکاری به جنبشهای آزادیبخش در جهان در راستای آرمانهای آزادیخواهانه، ضدامپریالیستی و ضدصهیونیستی حزب.

مبانی استراتژی ملی همه جانبه
1)استراتژی سیاسی
استراتژی سیاسی، اصول و قواعدی است که با الهام از خط مشی کلی دولت بر اجرای منویات رهبری در تمامی زمینه های سیاست داخلی و خارجی تاکید می کند و کیفیت زمان، مکان و مراحل انجام ماموریتهای ملی ـ میهنی را تعیین می نماید.

2)استراتژی اقتصادی
این استراتژی تمامی سیاستهای مربوط به ایجاد، توزیع و گسترش ثروتهای ملی و شخصی و بهره برداری از ثروتهای طبیعی کشور در شامل می شود که مجموع این سیاستها در راستای اهداف استراتژی ملی همه جانبه قرار دارند.

3)استراتژی فرهنگی و اجتماعی
مجموعه خط مشی هایی که برای سامان دادن امور فرهنگی و روحی آحاد جامعه و تعیین نوع روابط بین فرد و جامعه صورت می گیرد و در پی گسترش مظاهر تمدن، علم، تکنولوژی و آرمانهای فلسفی و مذهبی به منظور تامین سعادت آینده بشریت می باشد، استراتژی فرهنگی و اجتماعی یک جامعه را تشکیل می دهند.

4)استراتژی نظامی
این استراتژی که شامل دو جزء استراتژی منابع و استراتژی عملیاتی می باشد عبارتست از : فن آماده سازی و بکارگیری نیروهای مسلح (استفاده از نیروهای نظامی یا تهدید به آن) برای تحقق اهداف سیاسی – نظامی در راستای اهداف ملی و میهنی. این استراتژی شامل تمام تصمیمات و اقداماتی می شود که فرماندهی عالی نیروهای مسلح در زمینه هماهنگی فعالیتها و سازماندهی، تجهیز و بکارگیری نیروهای مسلح سه گانه برای تحقق منویات رهبری سیاسی، اتخاذ می نماید. استراتژی نظامی از لحاظ عملی شامل تمامی تئوریهای رزمی و آموزشهایی می شود که نیروهای مسلح در دوران جنگ و صلح در قالب عملیات جنگی و مانورها از آن تبعیت می کنند. موفقیت کامل نیروها در گرو رعایت اصول تسلیح و تجهیز شامل نوع و حجم نیرو، کیفیت سازماندهی و آماده سازی نیروها برای رزم می باشد. برای آماده سازی نیروها باید چند مساله مدنظر قرار گیرد:
الف) ایجاد آموزشها و دانشکده ها در سطح عمومی و عالی به منظور آموزش رزمی مطلوب نیروهای مسلح سه گانه؛
ب)بکارگیری گردانها و تیپها و اجرای تاکتیکها به نحوی که پیروزی یگان شرکت کننده در نبرد تضمین گردد؛
ج)مطالعه پیرامون روشها و یافته های نظامی داخلی و خارجی و بررسی امکان بکارگیری آنها در راستای دکترین سیاسی؛
د)چاپ و انتشار نشریات مربوطه به صورت یکنواخت برای تمام رسته ها؛
ه)انجام تمرینات مشترک فرماندهی و کنترل به منظور هماهنگ ساختن وظایف افراد و ارتقاء آنها به حد آمادگی مطلوب؛
و)اتخاذ تصمیمات و صدور دستورالعملهایی در باب نحوة اجرای دکترین نظامی.

عوامل مؤثر در تعیین دکترین نظامی
نیروهای مسلح کشور به منظور تحقق اهداف استراتژی نظامی باید چه زمان جنگ و چه در دوران صلح اصول دکترین نظامی را رعایت نمایند. عوامل زیادی در تعیین و شکل گیری دکترین نظامی کشور دخالت دارند که به ترتیب اهمیت عبارتند از:

الف) استراتژی ملی همه جانبه
استراتژی ملی همه جانبه وظیفه انطباق ماموریتهای ملی و میهنی با اهداف تئوری سیاسی کشور را برعهده دارد و در این جهت از تمامی امکانات سیاسی (دیپلماتیک)، اقتصادی، فرهنگی و نظامی بهره می گیرد. البته جنبه اجرایی آن بر عهده استراتژی نظامی است. که موظف به آماده سازی و بکارگیری نیروهای مسلح و یا تهدید به استفاده از آن می باشد و برای انجام این منظور اقدام به تدوین دکترین لازم برای نیل به پیروزی می نماید. دکترین نظامی به نوبه خود مشخص کنندة نوع و مراحل انجام ماموریتها ،سازمان نیرو، استعداد کمی و کیفی آن، نوع آموزشها و مانورهای لازم، جدول زمان بندی ساخت نیرو و منابع لازم برای نیروهای مسلح می باشد.

ب ) دشمن یا دشمنان احتمالی
این عامل تاثیر بسزایی در کیفیت دکترین نظامی دارد. زیرا توانائیها و اهداف دشمن تا حد زیادی تعیین کننده نوع دکترین، حجم نیرو، اهداف و ماموریتهای نیروهای خودی می باشد. لذا از طرفین باید توانائیها و نیات طرف مقابل را کشف نموده و آنگاه وارد درگیری شوند. تهاجم ایرانیان به کشور و مردم عراق [!؟] در قادسیه صدام یکی از عوامل مؤثر در شکل گیری دکترین نظامی عراق بود که این دکترین نیز از دکترین سیاسی الهام می گیرد که براساس آن هرگونه تهاجم یا توسعه طلبی دیگران یا تلاش برای تهدید حاکمیت و کنترل بخشهایی از وطن عربی را رد می کند. از اینرو، دکترین نظامی برای تحقق منویات دکترین سیاسی دست بکار شد و با ایستادگی در برابر دشمنان، آنها را از دستیابی به اهداف شوم خوش بازداشت و به دفاع میهنی عینیت بخشید [!] و توانست سیادت کامل خود را بر تمامیت ارضی و حراست از مردم ثابت نماید. این پیروزی در واقع ره آورد استعداد، کیفیت و تجهیز مطلوب نیروهای مسلح بود. در رویارویی با دشمن صهیونیستی نیز باید آزادی کامل خاک وطن [عربی] را در نظر بگیریم و با تمام استعداد به عنوان محور اصلی مبارزات آزادیبخش عربی در آن مشارکت جوئیم و البته این هدفی است که رهبری حزب و انقلاب نیز طرحهای سیاسی و نظامی برای انجام ماموریتهای مورد نیاز را ارائه کرده است. مشارکت ما در درگیریهای 1973 در فلسطین بهترین گواه بر صدق ادعاهای رهبری حزب و انقلاب در مورد نبرد سرنوشت ساز عربی است[!].

ج) موقعیت جغرافیایی
این عامل تاثیر زیادی در سازماندهی نیروهای مسلح و شیوه های نبرد آنها دارد. میزان آسیب پذیری هر کشور از ناحیه عامل جغرافیایی یا چین خوردگی جغرافیایی در اتخاذ شیوه های دفاع ملی برای حراست از کشور تاثیر زیادی می گذارد. موقعیت جغرافیایی و تاثیر آن بر قدرت دولت در دفاع از کیان خود و حراست از مردم و تمامیت ارضی کشور در موارد زیر ظاهر می گردد:
طول و شکل مرز خشکی، رودخانه ای و دریایی.
موقعیت جغرافیایی کشور در برابر کشور همجوار یا در منطقه.
مساحت یک کشور عامل مهمی در تقویت یا تضعیف نیروهای نظامی کشور می باشد.
کیفیت ناهموارهای زمین، دشتها، کوهها، تپه ها، صحراها و دریاها هر یک در شکل و استعداد نیروهای مسلح مطلوب برای دفاع مؤثر می باشد.
شرایط آب و هوایی. این عامل نیز تاثیر زیادی در حیات و فعالیت انسان دارد و شکل قدرت دفاعی مطلوب را ترسیم می کند.

د)منافع نیروهای انسانی
امکانات و توانائیهای نیروی انسانی در تعیین سازمان نیروهای مسلح نقش مهمی ایفا می کند. کمیت جمعیت یکی از عوامل ضعف و قدرت هر کشور می باشد. از آنجا که یک کشور نمی تواند حجم بالائی از نیروی زیر پرچم را برای همیشه تحمل نماید. لذا اقدام به ایجاد سازمان نیروهای مسلح دائمی برای مقابله با تهدیدات زمان جنگ و صلح می نماید. چنین ارتشی قادر است طبق طرح بسیج ،سازماندهی خود را از زمان صلح به سازمان مناسب با شرایط جنگی تبدیل نماید.

ه) قدرت صنعتی
قدرت صنعتی کشور ضامن تحقق اهداف تعیین شده از سوی رهبری سیاسی، دفاع از آن و ساخت سلاحهای لازم برای سازمان نیروهای مسلح براساس تئوری سیاسی و دکترین نظامی کشور می باشد. کشورهای بزرگ صنعتی که امکانات متنوعی برای تولید سلاحها و تجهیزات دارند از این توانائی در جهت اهداف استراتژی منطقه ای و جهان بهره می گیرند. کشورهای غیرصنعتی ناچارند تسلیحات خود را از خارج خریداری نمایند و این امر منابع مادی زیادی را به خود مصروف می دارد. چنین کشورهایی در جهت استقلال باید در پی دستیابی به امکانات تولید سلاح در داخل و ارتقاء توانائیهای صنعتی خود باشند. پیشرفت علمی و تکنولوژی باید بطور هماهنگ در سه حوزه ذیل صورت گیرد:

اولاً، ضمن دستیابی به آخرین پیشرفتهای علمی و تکنولوژیکی، مراکز تحقیقاتی را فعالتر کرده و توجه بیشتری به تربیت کادر مورد نیاز معطوف نمائیم. تبدیل شدن به یک قدرت پیشرفته صنعتی در گروه برخورد دقیق با علم و تکنولوژی است آنچنانکه تمامی کشورهای پیشرفته کنونی در حین کار به آن توجه داشته اند. ثانیاً، لازمة بهسازی تکنولوژی ملی این نیست که الگوهای علمی و تکنولوژیکی را از خارج گرفته و بطور تمام و کمال آن را بکار بست بلکه باید تمام یا بخشی از آن را متناسب با اهداف و شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور مورد بهره برداری قرار داد. ثالثاً، مونتاژ، یعنی ساختن کالایی به شیوه خاص و متناسب با اهداف و آرمانهای ملی و میهنی. آنچه در مونتاژ باید مورد توجه قرار گیرد این است که صرف تایید محاسبات فنی و اقتصادی برای مونتاژ کالایی کافی نیست بلکه باید ساخت کالای مزبور در هماهنگی کامل با استراتژی همه جانبه کشور باشد.

و ) عوامل اقتصادی
عوامل اقتصادی شامل منابع درآمد و ثروتهای طبیعی و صنعتی، درآمد حاصل از صادرات، موازنه تجاری و یک کشور می باشد. این عامل، پشتوانه ضروری برای تامین تجهیزات و ادوات مورد نیاز برای دفاع ملی و انجام ماموریتهای ملی و میهنی می باشد.
در کشورهای در حال رشد، تلاش اصلی در جهت رشد و سازندگی کشور است، لذا درصدی که از منابع ملی به امور دفاعی و سازماندهی نیروهای مسلح اختصاص داده می شود متناسب با حجم تهدیدات علیه آن کشور می باشد. بطور کلی درجه استقلال اقتصادی یک کشور را با شاخصهای ذیل می توان ارزیابی کرد:
سیادت کامل بر ثروتهای ملی و آزادی در کنترل و بهره برداری از منابع طبیعی استراتژیک؛
آزادی در عرضه این مواد به بازار بدون دخالت عوامل خارجی؛
آزادی در بهره برداری و مونتاژ مواد اولیه و بازاریابی برای آنها؛
ثبات نظام پولی و مقدار پشتوانه آن (طلا و غیره) و پیگیری سیاست استقراض صحیح؛
وجود تراز تجاری متعادل و تنظیم تجارت خارجی بصورتی که با کشورهای مختلف، چه در زمینه واردات و یا صادارت کالاهای اساسی روابط تجاری داشته باشد؛
درجه خودکفایی صنعتی .

ز) عوامل اجتماعی و فرهنگی
اصولاً کلیه اموری که به نوعی با زندگی اجتماعی و فرهنگی کشور مرتبط باشند در زمره عوامل اجتماعی و فرهنگی قرار می گیرند که از آنجمله است: درجه پیشرفت اجتماعی، کمیت و کیفیت جمعیت، تراکم جمعیت در هر متر مربع، تعداد ملیتها، سطح فرهنگ و درجه آگاهی ملی ، درجه ایمان و تئوری سیاسی و اجتماعی و میزان مشارکت متقابل آحاد جامعه در جهت تحقق اهداف و آرمانهای ملی.
عوامل مؤثر بر همبستگی و وحدت مردم را به تریب ذیل می توان خلاصه کرد:
مقابله با تهاجم فرهنگی استعماری و تبلیغات خارجی که با منافع و اهداف ملی در تعارض می باشند؛
نشر اصول فرهنگ ملی بین مردم و تقویت آن در برابر جریانهای معارض داخلی و خارجی و مبارزه با تخریب عقیدتی و روحی؛
ایجاد روحیه مشارکت در مردم و تقویت علاقه به کار گروهی و حضور داوطلبانه در مقابله با تهدیداتی که علیه اهداف و منافع ملی وجود دارد.

منابع دکترین نظامی
منابع دکترین نظامی که نقش تعیین کننده ای در ساختار دکترین و تئوریهای رزم و شیوه های اجرای استراتژی نظامی دارند عبارتند از:

الف) تجارب تاریخ عربی
نگرش ما به تاریخ باید در چارچوب تئوری و منطبق با خصوصیات فکری امت عرب باشد. قوانین حاکم بر تاریخ امت عرب همان قوانینی هستند که تاریخ جنگ را نیز تفسیر می کنند لذا آثار و نتایج مثبت و منفی هر جنگی ارکان مهم دکترین نظامی را تشکیل می دهند. زیرا از رهگذر جنگ طولانی با دشمن می توان به اطلاعات کامل و تفصیلی در مورد نیروهای طرف و روحیه، تسلیحات و قدرت رزمی او پی برد. کسب تجارب از جنگهایی که واقع می شود ما را در دستیابی به اصول و قواعد پیروزی یاری می کند. به عبارتی می توان گفت: شیوة صحیح تکوین دکترین نظامی، پیروی از تجارب حاصل از بررسی نتایج مثبت و منفی تاریخ جنگ است. وقتی چنین تجاربی در قالب دکترین سیاسی در درستی لحاظ شوند نتایج مفیدی در تمام زمینه های تاکتیکی و استراتژیکی ببار خواهد آمد.

ب) پیشرفت علمی در زمینه سلاح و تجهیزات
گسترش پیشرفتهای علمی در حوزه نظامی باعث تحول اساسی در مفاهیم نظامی گردیده است. برای مثال، اختراع تانک باعث تغییر اساسی تمامی اصول و مفاهیم گذشتة جنگی که براساس رزم پیاده نظام و سواره نظام استوار بود، گردید. این اختراع، پژوهشهای متنوعی را در باب نحوة بکارگیری و مقابله مؤثر با آن بدنبال داشت و در نتیجه، پیشرفتهای چشمگیری در زمینه ساخت دستگاههای شناسایی و دیده بانی را موجب گردید که از جمله این دستاوردها، پرواز هواپیماها در ارتفاع پائین بود که رادار دشمن را از شناسایی هواپیماهای مهاجم ناتوان می ساخت. ولی از آنجائیکه بمب افکنهای سنگین به دلیل حجم، وزن و مصرف زیاد سوخت نمی توانند مسافت زیادی را در ارتفاع پائین پرواز کنند، از این جهت شیوه هایی برای مختلف ساختن دستگاههای شناسایی و دیده بانی دشمن طراحی شد و براین اساس، ابزارهای تولید پارازیت روی فرکانس های رادیویی دشمن اختراع شد که موفقیت های چشمگیری به دنبال داشت. لذا باید گفت، هرگونه تحولی در تکنولوژی تسلیحاتی و تجهیزات جنگی تاثیر شگرفی بر ساختار دکترین نظامی بجای می گذارد.

نگاهی به آینده
ج) آرمانهای آینده
ما عرب هستیم و یک امت واحده؛ جغرافیایی سرزمین ما تمام موطن عربی ماست. بنابراین در بررسی تاریخ جنگها باید به این نکته توجه داشته باشیم و از پیشرفت تکنولوژی سلاحها و تجهیزات در جهت جامة عمل پوشاندن به این آرمانها بهره گیریم. به عبارت دیگر، تمامی امکانات و تجربیات تاریخی باید در جهت تحقق این اهداف بسیج شوند.

د) تجارب جهانی «خردمندترین افراد کسانی هستند که از تجارب دیگران درس بگیرند؛ این درس آنها را به زندگی در حال صلح یا جنگ رهنمون خواهد کرد و جاهل ترین مردم کسانی هستند که از تجارب ملل درس نیاموخته و دائماً در غفلت دردناک و کشنده به سر می برند.» البته اقتباس و الگو قرار دادن تجارب دیگران بطور مستقیم و بدون دخل و تصرف یک عمل اشتباه است زیرا آنچه با اهداف و ماموریتهای یک کشور متناسب است ممکن است تناسبی با شرایط کشور دیگر نداشته باشد و نتوان آن را در مورد کشور اخیر بکار بست. از جمله، پیوستن برخی کشورها به اتحادها و پیمانها (مانند پیمان ناتو و ورشو) به این امید که اقدامات مشترک باعث پیروزی تمامی کشورهای عضو گردد، از جملة همین اشتباهات است . براین اساس، باید توجه داشت آنچه از تجربه سایر کشورها به دست می آید فقط جزئی از دکترین نظامی کشور دیگر را ممکن است تکمیل نماید.

مراحل تکوین دکترین نظامی
با توجه به مطالب مطروحه در صفحات پیشین، مراحل تکوین دکترین نظامی را بصورت زیر می توان ترسیم کرد:

الف) تعیین ماموریتهای کلی نیروهای مسلح
یکی از مسائل که باید همواره مدنظر قرار گیرد شناخت تهدیدات و وضعیت موجود نیروهای مسلح است . پس از درک تهدیدات، باید سازماندهی نیروهای مسلح و آموزش و تجهیز آنها به جدیدترین تکنیکهای رزمی و فنی و گسترش یگانهای پشتیبانی صورت گیرد تا سازمان رزم برای انجام هر نوع ماموریتی در استای اهداف مقدس کشور و مقابله با تجاوزات احتمالی از آمادگی کافی برخوردار باشد. ماموریتهای کلی نیروهای مسلح را به صورت ذیل می توان خلاصه کرد:
1-حراست از انقلاب: دفاع از انقلاب به درون مرزهای کشور محدود نمی گردد و لوازم این دفاع نیز، منحصر به فعالیتهای نظامی نیست. انقلاب را باید پدیده ای فراتر از مبارزات میهنی و به عنوان انقلابی مردمی که رسالت آن سراسر وطن عربی را در بر می گیرد، مورد ملاحظه قرار داد و در این جهت از تمام امکانات و تجهیزات بهره گرفت. برای اینکه دشمن به فکر تجاوز نیافتد باید او را در زمان ممکن در داخل سرزمین خود ضعف و خسته کرد و نیروی او را با روشهای انقلابی نابود ساخت. در این راستا، اهتمام به تقویت ارتش ، یک ضرورت است.

2-حفاظت از تمامیت ارضی و مردم کشور: برای تحقق این مهم، کشور نیازمند نیروی زمینی شایسته و مجهز می باشد. نیروی زمینی لایق باید قدرت انجام موارد ذیل را داشته باشد:
توانایی مراقبت مستمر از مراکز حیاتی؛
تشخیص و برآورد چگونگی و شدت تهدید و آمادگی برای مقابله با آن؛
توانایی جهت محدود کردن این تهدید؛
محافظت مستمر از مردم در شرایط مختلف و در مقابل انواع تهدیدات.
عناصری از قبیل جیش الشعبی ، نیروهای امنیت ملی، اطلاعات کل، ضد اطلاعات و نیروهای گارد مرزی می توانند دوشادوش نیروهای زمینی در بعضی از ماموریتهای فوق شرکت کنند.

3-محافظت از آسمان کشور و حمایت سایر نیروها از طریق ایجاد پوشش هوایی.
نیروی هوایی برای انجام این مهم باید توانائیهای ذیل را داشته باشد.
مراقبت مستمر در تمام شرایط و بخصوص در شرایط جنگ الکترونیکی؛
تشخیص و اقدام بموقع جهت مقابله با هرگونه تجاوز به حریم هوایی کشور بدون در نظر گرفتن نوع، منبع و درجه خطر آن تجاوز؛
محدود کردن و از بین بردن انواع تهدیدات؛
تامین و پشتیبانی نیروی زمینی از طریق ایجاد پوشش هوایی مناسب.
برای این منظور باید حجم نیروی هوایی با حجم نیروی زمینی و میزان آسیب پذیری یا کارآیی آنان تناسب داشته باشد. همین مساله درباره پشتیبانی از نیروی دریایی نیز صادق است. از آنجا که نیروی دریایی بعضاً مسافتهای طولانی در دریا می پیماید، از این جهت هرچه مسافت کمتر باشد اعتماد به حمایت نیروی هوایی بیشتر است در غیر این صورت گاهی لازم می آید نیروی دریایی یگانهای هوایی مخصوص بهمراه داشته باشد.

4-حفاظت از آبهای کشور و راههای ارتباطات دریایی و تجاری.
نیروی دریایی مسئول حفاظت آبهای کشور در مقابل تهدیداتی است که از ناحیه دریا ممکن است وجود داشته باشد. وسعت این تهدیدات بستگی به مساحت کشور و طول سواحل دریایی دارد. بطور کلی نقش نیروی دریایی در موارد ذیل خلاصه می شود:
مراقبت مستمر از سواحل و محدوده هوایی / دریایی کشور بویژه در شرایط جنگ خودی یا خارج از آن.

5-ماموریتهای ملی
اصلی ترین ماموریت ملی انجام رسالت تاریخی در دفاع از امت عربی است. در همین راستا مشارکت در نبرد آزادیبخش عربی به منظور اعاده کامل حقوق غصب شده فلسطینیان و آزادسازی کامل خاک وطن عربی در صدر اولویتها قرار دارد. علاوه براین، تامین نیازهای مبارزه ملی در سطح موطن عربی و کمک مادی و معنوی به جنبشهای آزادیبخش از اهمیت مشابهی برخوردارند. تامین امنیت خلیج عربی [فارس] و آزادی ارتباط دریایی با جهان خارج از جایگاه ویژه ای در ماموریتهای ملی برخوردار است.
6-سرانجام، کمک و همکاری با جنبشهای آزادیبخش سراسر جهان یکی از اهداف تئوری انقلاب و حزب بعث در جهت رهایی از ظلم و استعمار است.

ب) تعیین استعداد و سازمان نیروهای مسلح
منظور از تعیین استعداد و سازمان نیروهای مسلح برآورد نهایی این نیروها و افزایش آنها به سطح مطلوب عملیاتی است و این امر از طریق بررسی های تاکتیکی و تمرینات عملی عمومی به منظور پی بردن به نقاط قوت و ضعف نیروها و تعیین درجه کارآیی آنها صورت می گیرد.
این نیروها عبارتند از:
ـ نیروی زمینی
ـ نیروی هوایی
ـ نیروی دریایی
ـ هر نیروی دیگری که در آینده سازماندهی خواهد شد مانند پدافند هوایی.
ـ نیروهای دفاع ملی شامل:
1-نیروی جیش الشعبی
2-نیروی گارد مرزی
3-نیروهای امنیتی داخلی (شهربانی، امنیت و اطلاعات)

ج) تعیین نقش و کارکرد نیروها و روشهای مانور
این عمل در سه مرحله صورت می گیرد که این مراحل به نوبة خود با یکدیگر در ارتباط می باشند:
اول ـ سازماندهی و پشتیبانی نیروهای مسلح
مساله سازماندهی در دو مقوله «سازماندهی» و «ارتباط» مورد توجه قرار می گیرد.
1-سازماندهی
الف) سازماندهی نیروها به نحوی کا با منابع مادی، نیروی انسانی و نوع ماموریتهای محوله هماهنگی داشته باشد.
ب) سازماندهی فرماندهی ها و ارتباطات
ج) سازماندهی وسایل خودکار و کامپیوترها
2-ارتباط
الف) ارتباط با مؤسسات غیرنظامی
ب) ارتباط با نیروهای عرب و دوست
دوم ـ استفاده از نیروهای مسلح

استفاده از نیروها طی مراحل ذیل صورت می گیرد:
1-تهیه طرحهای استفاده از نیروهای مسلح (طرح مانور)؛
2-تهیه طرحهای دفاعی به منظور ایجاد امنیت و پشتیبانی کشور؛
3-تهیه طرحهای پشتیبانی به مفهوم گستردة آن؛
4-تهیه طرحهای عملیاتی که برای استفاده از نیروهای مسلح طراحی شده و یا طرحهای پشتیبانی که جهت اجرای سیاست نظامی در آینده طراحی خواهند شد؛
5-طرحهای پشتیبانی؛
6-دکترین نظامی. تمامی طرحهای نظامی بایستی با دکترین نظامی کاملاً مطابق و هماهنگ باشد و این رابطه باید در فکر و عمل حاکم گردد.
سوم ـ استراتژی منابع
استراتژی منابع یکی از عناصر استراتژی نظامی است که وظیفه تهیه و تثبیت منابع و سازماندهی و نگهداری آنها را برعهده دارد. این استراتژی از دو عنصر ذیل تشکیل می گردد:
1-منابع نیروی انسانی؛
2-منابع مادی (تجهیزات)

د) برنامه
تنظیم استراتژی منابع در امر طراحی، برنامه ریزی ، اجرا و کنترل آن براساس طرحهای مرحله ای درازمدت (ده ساله) یا کوتاه مدت (پنج ساله) صورت می گیرد. در این مرحله موارد ذیل مورد توجه قرار می گیرند:
کیفیت؛
کمیت؛
درجه کارآیی و استعداد؛
سابقه تمرینات و تجارب قبلی؛
آموزش، انضباط و ایمان.
بررسی امکان پیشرفتهای احتمالی ـ پی بردن به احتمال پیشرفت و وقوع تحولاتی در آینده از رهگذر مطالعه و بررسی نظریه های ملی و جهانی و پیشرفتهایی که در روشهای مانور و عملیات یا تجهیزات و تسلیحات بوجود آمده میسر می گردد.

تئوری و عمل
الف) تئوری
تئوری . محور دکترینی است که از بطن استراتژی کامل منویات رهبری سیاسی منبعث می گردد. وجود تئوری نظامی موجب می گردد نیروها بدانند که در کارهای روزمره خود در پی چه هدفی هستند و به چه اموری باید پایبند باشند.
مهمترین عناصر تشکیل دهندة تئوری عبارتند از:
تئوریهای سازماندهی جاری؛
فلسفه دفاع که بوسیلة دولت تدوین و ارائه می گردد؛
روش و متد، یعنی گرایش به روش منظم و هماهنگ در عمل.

ب) اجراء
اجراء در بعد نظامی عبارتست از: تمرینات عملی در هر زمینه ای که سیستم دفاعی ایجاب می نماید. بین تئوری و اجرا رابطه محکمی وجود دارد. این دو عواملی هستند که براساس آنها می توان دکترین نظامی صحیح و دقیق برای کشور تدوین نمود. مهمترین عناصر اجرا یا تمرینات عبارتند از:
دستاوردهای حقیقی و تفکر واقعی همراه با عمل؛
ساختار نیروهای موجود؛
طرحهای آماده برای اجرا؛
وسیله، یعنی منابع انسانی و مادی موجود، متناسب با نوع عمل و تمرین.

اجرای دکترین نظامی
با توجه به ویژگی جنگهای کنونی که در آنها پدیده سرعت و غافلگیری شدیداً متداول است، سازماندهی و حفظ نیروهای مسلح با توان رزمی عالی در زمان صلح که قادر به سد تهاجم و نفوذ دشمن به خاک کشور باشند، اجتناب ناپذیر می باشد. روش اجرای دکترین نظامی بدین شرح است.
تکمیل مراحل ساخت دکترین نظامی و سازمان رزم نیروهای مسلح که براساس نوع تهدیدات و خطراتی است که بر کشور عارض می گردد (چنانکه قبلاً اشاره شد)؛
برنامه ریزی برای دفاع از وطن؛
گسترش استراتژیک نیروهای مسلح؛
طرحهای بسیج (فراخوانی) نیروهای مسلح؛
تهیه طرح مانور نیروها و پشتیبانی آنها؛
ارتقاء کیفیت آموزش به سطح مطلوب رزمی؛
آماده سازی فکری و سیاسی نیروها؛
آماده سازی میادین رزم؛
ارزیابی توان رزمی.

برنامه ریزی برای دفاع از وطن هر کشوری باید دارای یک سیاست دفاعی قدرتمند باشد که براساس آن از توانایی لازم برای دفع دشمن، دفاع از وطن و کاهش خسارات ناشی از تهاجم دشمن، ایستادگی در جنگ درازمدت و حفظ روحیه و اراده رزمی باری تحقق اهداف دولت و آرمانهای ملت برخوردار باشد. طبیعی است بدون تهیه برنامه ای دقیق و زمان بندی شده از طرف دولت و نیروهای مسلح، پیروزی متصور نیست. چنین برنامه ای تمامی عناصر دولت، ملت و بخشهای اساسی اقتصاد، تبلیغات، دستگاههای امنیتی، اطلاعات، ارتش مردمی و دفاع شهری را به یاری می طلبد، برنامه تفصیلی تحت عنوان طرحهای عملیاتی از سوی وزارت دفاع تهیه و تدوین می گردد.

گسترش استراتژیک
تکمیل سازمان رزم و سازماندهی گردانها و تیپها و گسترش استراتژیک آنها در کشور بایستی تامین کننده موارد ذیل باشد:
الف ـ گسترش تیپها و گردانهای نیروهای سه گانه و استقلال آنها در منطقه (یا در مجاورت آن) در امتداد مرزهای کشور. این عمل بدین منظور صورت می گیرد که مانعی در برابر نفوذ و تهاجم احتمالی دشمن ایجاد نماید؛
ب ـ رساندن نیروهای فوق به استعداد و آمادگی کامل؛
ج ـ بسیج و انتقال نیروهای موجود در عمق کشور به خطوط مقدم منطقة عملیاتی. این امر مستلزم آن است که از نظر جغرافیایی فضای لازم برای گسترش و مانور این نیروها به اقتضای نقش آنها در طرحهای عملیاتی وجود داشته باشد؛
دـ گسترش نیروی هوایی و تجهیزات پدافند هوایی در مناطق، به منظور ایجاد پوشش هوایی روی اهداف حیاتی و خطوط مقدم منطقه عملیاتی؛
ه ـ بسیج و انتقال یگانها و واحدهای پشتیبانی به مناطق مورد نیاز؛
و ـ گسترش پایگاههای فرماندهی در رده های بالا و پایین.

طرحهای بسیج (فراخوانی) نیروهای مسلح منظور از بسیج یا فراخوانی، گردآوری تمام نیروهای دولت و منابع انسانی، مادی، فکری و معنوی و تغییر کاربری آنها به اقتضای شرایط از حالت صلح به وضعیت چگونگی می باشد. این امر براساس تصویب شورای فرماندهی انقلاب و به پیشنهاد شورای عالی دفاع صورت می گیرد.
منظور از بسیج (فراخوانی) نیروهای مسلح تغییر شرایط آنها از معیارهای دوران صلح به معیارهای زمان جنگ می باشد. در چنین وضعیتی نیروها برحسب درجة اعلام بسیج عمومی در قالب گردانهای احتیاط تکمیل می گردد. باید توجه داشت که این گردانها و سازمان جدید نیرو، برای زمان جنگ و جدای از سازمان ارتش دائمی کشور می باشد. معمولاً دورنمای یک جنگ طولانی، مسئولین کشور را به پیش بینی برای ایجاد نیروهای احتیاط سوق می دهد. این سازمانها که سازمان «جنگ» نامیده می شوند معمولاً بعد از پایان جنگ منحل شده و تنها استخوان بندی آنها برای استقبال از نیروهای احتیاط در دوره های سالیانه یا ماهیانه در غالب بسیج عمومی باقی می ماند. در برخی موارد نیز این نیروها در سازمان رزمی ارتش ادغام شده و بصورت دائمی بکار گرفته می شوند.

طرح مانور نیروها و پشتیبانی آنها طرح مانور به منزلة ستون فقرات انجام عملیات می باشد. این طرح پس از برآورد کامل وضعیت تهیه می گردد و در آن اهداف و ماموریتهای مورد نظر، مناطق تجمع، نیازهای مناطق، چگونگی انتقال نیروهای عملیاتی و احتیاط و پشتبیانی نیروهای مانوری مورد بررسی و دقت نظر قرار می گیرند.

آموزش
وزارت دفاع با صدور نشریه سالانه آموزش، رهنمودهای کلی برای آموزش نیروهای مسلح (قرارگاهها و نیروها) ارائه می نماید. بدیهی است آموزش مزبور در راستای اهداف استراتژی نظامی و در نهایت، استراتژی کامل ملی است.

آماده سازی فکری و سیاسی
براساس دکترین سیاسی، سازمان نیروهای مسلح با آماده سازی فکری، سیاسی و روانی تکمیل می شود. این آماده سازی ضمن تبیین و توجیه هدفی که رزمندگان و نیروهای مسلح به خاطر آن می جنگند، زمینه ساز ارتش عقیدتی هدفدار و مؤمن می گردد که قادر به انجام ماموریتهای ملی و میهنی و مقاومت علیه هر نوع فعالیت خصمانه خواهد بود.
سواحل، دریاها، جزایر یا آسمان و تمامی نقاط استراتژیک مانند مراکز اقتصادی، صنعتی، اجتماعی، فرهنگی، اداری و سیاسی، همگی در زمرة میدان عملیاتی محسوب می گردند. در این میان، مناطق تجمع، تردد و مانور نیروهای مسلح و آن بخش از اراضی میهن و خاک دشمن و یا همسایة دوست که احتمال عملیات نظامی در آن وجود دارد، مشمول آماده سازی می گردند. صحنه عملیات ممکن است زمینی و یا دریایی باشد. آماده سازی در سطوح گسترده صورت می گیرد و از آماده سازی سیستم فرماندهی، کنترل و ارتباطات، فرودگاهها، مراکز حیاتی، آماده سازی مناطق تجمع و استحکامات پدافندی که در مناطق عملیات، مناطق مرزی و در عمق کشور مستقر می باشند گرفته تا شبکه راهها و ارتباطات حیاتی و را در بر می گیرد.

تحقیق و پی گیری توان رزمی
دفاع شایسته از وطن جز با آمادگی برای عملیات و مقابله با دشمن ممکن نیست. به بیان دیگر، رابطة محکم و مستقیمی بین آمادگی برای عملیات و مساله دفاع از وطن وجود دارد. از این جهت، ارزیابی مستمر توان رزمی از طریق مانور و تمرینات و بازیهای جنگی ، بررسی و تحقیق پیرامون تحولات حاصله در شرایط جهانی و تجدید نظر در معیارها و شیوه ها و تجهیز و تسلیح سازمان نظامی به تناسب نیازها و تهدیدات موجود، امری است که نباید لحظه ای از آن غافل شد.

گزیدة فرهنگ و اصطلاحات نظامی ـ استراتژیکدرک و شناخت کامل مفاهیم هر رشته تحقیقی – مطالعاتی بدون دستیابی و احاطه نسبی به دایره اصطلاحهات و تعابیر اختصاصی آن رشته امکانپذیر نیست. به عبارت دیگر، اصطلاحات ویژه هر رشته عملی بمثابه الفبای آن رشته محسوب می گردد که بدون فراگیری آن، فهم عمیق مضامین و محتوای موضوعات مطروحه میسر نمی گردد. خصوصاً، امروزه با گسترش مباحث مربوط به مسائل استراتژیکی، تسلیحاتی، تاکتیکی و تکنولوژی نظامی لزوم داشتن فرهنگ نظامی بیشتر احساس می شود. لذا بمنظور آگاهی خوانندگان ، گزیده ای از اصطلاحات و تعابیر رایج در مباحث نظامی در مجموعه زیر ارائه می شود.

سیستم موشک ضد بالستیک ANTI-ballistic Missile system (ABM) سیستم موشکی برای رهگیری و انهدام موشکهای قاره پیما و کلاهکهای آن در حین پرواز.
پیمان ضد موشک بالستیک Anti Ballistic Missile Treaty (ABM) پیمانی که در جریان مذاکرات سالت 1 در سال 1972 بین امریکا و اتحاد جماهیر شوروی امضا شد و براساس آن گسترش، آزمایش و استقرار موشکهای بالستیک در دریا، هوا، فضا و همچنین تولید موشکهای آی. بی. ام از نوع زمین پایه منع گردیده است.
منطقه آتلانتیک تا اورال (Attu. Zone) پیمان 1990 منطقه آتلانتیک تا اورال در خصوص نیروهای نظامی متعارف در اروپا. براساس این پیمان سقف محدودیت تسلیحاتی ناتو و ورشو در منطقه آتلانتیک تا اورال تعیین شد.
موشک بالستیک Ballistic Missile موشکی که یک منحنی بالستیکی را تا زمانیکه سوخت آن پایان می یابد، طی میکند (بخشی از این مسیر ممکن است در خارج از جو زمین باشد.)

سلاح شیمیایی مرکب Binary chemical weapon گلوله یا وسیله ای که با دو نوع عامل شیمیایی و مسمومیت نسبتاً پایین پر می شود و پس از پرتاب به سوی هدف، مواد آن با هم ترکیب شده و عامل شیمیایی بسیار خطرناکی همچون گاز اعصاب را بوجود می آورد.
سلاح بیولوژیکی (B.W) Biological Weapon ارگانیزم زنده ای که به لحاظ ماهیت آلوده کننده اش و یا مواد مشتق از آن برای ایجاد بیماری یا به هلاکت رساندن انسان، حیوانات و گیاهان در جنگ بکار می رود. این سلاح قدرت تهاجمی افراد، حیوانات و گیاهان را مورد حمله قرار می دهد.
سلاح شیمیایی (C.W.) Chemical Weapon عوامل شیمیایی ـ به حالت گاز، مایع و جامد ـ که به خاطر اثرات سمی مستقیم بر روی انسان ، حیوانات و گیاهان و به منظور مختل ساختن توان دفاعی آنها بکار گرفته می شود.
دایره پراکندگی احتمال (C.E.P) (دایره سنجش میزان خطا) Circular error Probable معیار دقت عمل موشک از جمله شعاع دایرة عمل و میزان دقت در هدفگیری آن . براساس این معیار انتظار می رود 50 درصد ار سلاحها در هدفگیری دچار خطا می شوند.

کنفرانس خلع سلاح (C.D.) Conference on Disarmament گروه چند جانبه مذاکره کنده در زمینه کنترل تسلیحات مرکب از 39 کشور از جمله تمامی اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل ـ متحد می باشد که مقر آن ژنو است. کنفرانس خلع سلاح گزارش خود را به جامعه ملل ارائه می دهد. فدراسیون روسیه در سال 1991 کرسی اتحاد جماهیر شوروی سابق را اشغال کرد.

سلاح متعارف Conventional Weapon سلاحی که قدرت تخریب و کشتار جمعی ندارد.
کنفرانس امنیت و همکاری در اروپا (CSCE) Conference on security and cooperation in Europe. کنفرانسی که در سال 1973 با شرکت تمامی دولتهای اروپایی ـ بجز آلبانی ـ باضافه امریکا و کانادا شروع بکار کرد. این کنفرانس در سال 1975 بیانیه هلسینکی را در زمینه امنیت و خلع سلاح در اروپا منتشر ساخت. اجلاسهای بعدی این کنفرانس در بلژیک 78-1977- مادرید 83-1980، وین 89-1986 و هلسینکی 1992 برگزار شدند . اجلاس سران دولتهای عضو کنفرانس امنیت و همکاری اروپا در ژولای 1992 برگزار گردید. تا تاریخ 24 مارس 1992 این کنفرانس 51 عضو به شرح ذیل داشت: تمامی دولتهای اروپایی به اضافه امریکا، کانادا و جمهوریهای شوروی سابق از جمله جمهوریهای آسیایی. به این ترتیب عضویت در کنفرانس مزبور به خارج از اروپا گسترش یافته است.

ارگانهای اصلی کنفرانس امنیت و همکاری اروپا که در سال 1990 ایجاد شدند عبارتند از: شورای وزاری خارجه، کمیته مقامات عالیرتبه، دبیرکل، مرکز جلوگیری از جنگ در وین، اداره نهادهای دمکراتیک و حقوق بشر در ورشو و مجمع پارلمانی.
مذاکره درخصوص نیروهای مسلح متعارف در اروپا Conventional Aramed Forces in Europe Negotiation مذاکره ای که در وین بین 23 کشور عضو پیمانهای ناتو و ورشو در خصوص تقلیل نیروهای متعارف اروپا در سال 90-1989 برگزار گردید. هدف این مذاکرات دستیابی به توافق در زمینه تقلیل پرسنل نظامی در منطقه آتلانتیک تا اورال (Attu) بود. این مذاکرات در ژانویه 1992 با شرکت فدراسیون روسیه، اوکراین و روسیه مفید بعنوان اعضای جدید ادامه یافت.

پیمان نیروهای مسلح متعارف در اروپا (CFE) Conventional Armed Forces in Europe Treaty این پیمان در سال 1990 از سوی 22 کشور در پاریس به امضاء رسید و براساس آن سقف محدویت قراردادی تجهیزات در منطقه آتلانتیک تا اوکراین مشخص گردید. در اجلاس شورای وزرای خارجه کنفرانس امنیت و همکاری در اروپا در 31-30 ژانویه 1992 جمهوریهای شوروی سابق متعهد به پیوستن به پیمان نیروهای مسلح متعارف در اروپا شدند.
موشک کروز Cruise Missile موشک هدایت شونده، خود کششی و بدون سرنشین که معمولاً برای دورماندن از دید رادارهای دشمن در سطح بسیار پایین پرواز می کند. این نوع موشک قابل پرتاب از هوا، زمین و دریا بوده و می تواند به کلاهکهای جنگی متعارف ، هسته ای و یا شیمیایی مجهز شود.
گفتگوهای دفاع و فضا Defence and space talks گفتگوهایی که از سال 1985 بین امریکا و اتحاد جماهیر شوروی (سابق) تحت عنوان مذاکرات فضا و سلاحهای اتمی در ژنو در مورد موشکهای بالستیک و وسایل جلوگیری از مسابقه تسلیحاتی در فضا انجام گرفته است.
توانایی وارد ساختن ضربه نخست First –strike capability توان فرضی وارد آوردن یک حمله اتمی به نیروهای اتمی استراتژیک دشمن که امکان وارد ساختن ضربه دوم از جانب دشمن را از بین می برد.
پاسخ انعطاف پذیر Flexible response دکترین ناتو برای عکس العمل در مقابل حمله دشمن با تمامی سلاحهای موجود از جمله استفاده از سلاحهای اتمی.
موشک بالستیک قاره پیما (ICBM) intercontinental ballistic Missile موشک باستیک با برد بیش از 5500 کیلومتر.
نیروهای هسته ای میان برد(INF) intermediate – rengenuclear forces موشکهای هسته ای با بردی از 1000 تا 5500 کیلومتر.
پیمان نیروی هسته ای میان برد (INF) intermediate – renge nuclear forces treaty پیمان منعقده بین آمریکا و شوروی در مورد برچیدن موشکهای میان برد و کوتاه برد(1) که در سال 1987 امضاء و در سال 1988 به اجرا گذاشته شد. براساس این پیمان امریکا و شوروی متعهد شدند کلیه موشکهای زمین پایه با برد 500 تا 5500 کیلومتر و سکوهای پرتاب آنها را تا اول ژوئن 1991 منهدم سازند.
آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) international Atomic Energy Agency آژانس بین المللی انرژی اتمی دارای ستادهایی در وین می باشد و طبق اساسنامه اش که از سال 1957 به مورد اجرا گذاشته شد دارای دو هدف عمده است: 1-افزایش استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی 2-مراقبت از اینکه فعالیتهای هسته ای برای اهداف نظامی بکار گرفته نشوند.

کمیسیون مشترک تحقیق و بازرسی (JCIC) Joint Compliance and Inspection Commision. کمیسیون مشترک اتحاد جماهیر شوروی و امریکا که در پیمان استارت بعنوان مجمعی برای حل و فصل مسائل و مشکلات و بحث پیرامون بهبود نحوه اجرای مفاد پیمان استارت تشکیل شد.
کیلوتن (KT) Kiloton مقیاس اندازه گیری بار انفجاری یک سلاح اتمی معادل با شدت انفجار 1000 تن تی. ان. تی. (بمبی که در جنگ دوم جهانی بر سر هیروشیما انداخته شد دارای بار انفجاری در حدود 12 تا 15 کیلو تن بود.)
سکوی پرتاب Launcher وسیله پرتاب موشک. سکوی پرتاب موشک بالستیک قاره پیما زمین پایه بوده و ممکن است ثابت یا متحرک باشد. سکوهای پرتاب موشکهای بالستیک پرتاب شونده از زیر دریا در زیردریاییها نصب می شوند.
وزن پرتاب Iaunch – Weight وزن یک موشک بالستیک کاملاً انباشته در زمان پرتاب.
مگاتن (MT) Megaton مقایس اندازه گیری بار انفجاری یک سلاح اتمی معادل با شدت انفجار 1 میلیون تن تن. ان. اتی.

کلاهکهای چندپیکانه مستقل (MIRV) Multiple independency targetable re-entry Vehicle کلاهک چندپیکانه که بوسیله موشک اتمی حمل می شود و تمامی کلاهکها فقط به سمت یک هدف حرکت می کنند.
انهدام قطعی دو جانبه (MAD) Mutual assured destruction بازدارندگی دوجانبه که برپایه توانایی قدرتهای اتمی در وارد ساختن ضربة غیرقابل تحمل به یکدیگر در یک جنگ اتمی استوار است.
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (NATO) North Atlantic treaty Organization این پیمان در سال 1949 با شرکت 12 دولت بلژیک، کانادا، دانمارک، فرانسه، ایسلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند، نروژ، انگلستان و امریکا تاسیس گردید و در سال 1991 با پیوستن کشورهای آلمان فدرال، یونان، اسپانیا و ترکیه تعداد اعضای آن به 16 عضو رسید. (فرانسه و اسپانیا در ساختار نظامی هماهنگ ناتو شرکت ندارند.)

مذاکرات فضا و سلاحهای اتمی Nuclear and space talks مذاکراتی که در سال 1985 در ژنو بین آمریکا و شوروی (سابق) در مورد سلاحهای اتمی میان برد، سلاحهای اتمی استراتژیک و سلاحهای فضایی آغاز شد.
مذاکرات آسمانهای آزاد Open Skies Talks در سال 1989 بوش رئیس جمهور امریکا ایده رژیم تجسس هوایی در آسمانهای آزاد را که بوسیله آیزنهاور در سال 1955 به اجرا گذاشته شده بود، احیاء کرد و پیشنهاد نمود که پرواز مجاز شناسایی نظامی غیرمسلحانه و غیرنظامی بر فراز قلمرو آمریکا، شوروی و متحدین آنها در ناتو و ورشو انجام شود. در سال 1990 امریکا و شوروی در مورد طرح اصلی پیمان کنفرانس آسمانهای آزاد در اتاوا به توافق رسیدند. این پیمان توسط 25 عضو ناتو و ورشو در وین و در 24 مارس 1994 به امضاء خواهد رسید.
انفجار هسته ای صلح آمیز (PNE) Peaceful nuclear explosion استفاده از انفجار هسته ای برای اهداف غیرنظامی از قبیل کندن کانال، پناهگاه و یا ایجاد غارهای زیرزمینی.

نیروهای اتمی میان برد (SNF) Short – range nuclear forcces سلاحهای هسته ای با برد بیش از 500 کیلومتر که توسط پیمان INF محدود نگردیده است.
کمیسیون بررسیهای ویژه (SVC) Special Verification Commission گروه مشورتی امریکا و شوروی که براساس پیمان سالت در سال 1987 برای اجرای این پیمان ایجاد شد.
کمیسیون مشورتی دائمی (SCC) Standing Consultative Commission گروه مشورتی امریکا و شوروی که براساس توافقات سالت به منظور ارتقاء اهداف و اجرای توافقات بعمل آمده تشکیل شد.
مذاکرات محدودیت سلاحهای استراتژیک (SALT) Strategic Arms Limitation Talks مذاکرات بین آمریکا و شوروی که در سال 1969 جهت محدود کردن سلاحهای اتمی استراتژیک تهاجمی و تدافعی دو کشور آغاز شد. پیمان سالت 1 و پیمان A.B.M در سال 1972 امضاء شد. این مذاکرات در سال 1979 به دنبال امضاء پیمان سالت 2 به پایان رسید.

مذاکرات کاهش سلاحهای استراتژیک (START) Strategic Arms Reduction Talks مذاکراتی که در سال 1982 بین شوروی سابق و آمریکا بمنظور کاهش سلاحهای اتمی استراتژیک دو طرف آغاز شد . این مذاکرات در سال 1983 مدتی بتعویق افتاد و سپس تحت عنوان مذاکرات فضا و سلاح اتمی که در سال 1985 در ژنو آغاز شد، ادامه یافت. پیمان استارت در سال 1991 به امضاء رسید.
پیمان کاهش سلاحهای استراتژیک (استارت) Strategic Arms Reduction Talks (START) Treaty پیمان شوروی – آمریکا که در ژولای 1991 در مسکو به امضاء رسید. طبق این قرارداد، سلاحهای اتمی استراتژیکی تهاجمی آمریکا و شوروی در یک مقطع 7 ساله کاهش می یابد. این پیمان محدودیتهایی را برای بکارگیری موشکهای چندپیکانه هسته ای ـ استراتژیک و سایر سلاحهای اتمی وضع کرده است.

ابتکار دفاع استراتژیک (SDI) Strategic Defence initiative این طرح از سوی رونالد ریگان در سخنرانی جنگ ستارگان در سال 1983 پیشنهاد گردید. هدف طرح مزبور تحقیق و توسعه سیستمهایی است که قادر به رهگیری و انهدام سلاحهای هسته ای در حال پرواز می باشند که بوسیله این سیستمها می توان آمریکا را از حمله اتمی حفظ کرد. این برنامه در سال 1990 آغاز شد و در سال 1991 با آزمایش سیستمهای ای. بی . ام برای دفاع سرزمینی از قاره آمریکا در مقابل حمله محدود موشکهای بالستیک سرعت گرفت.
سلاحهای اتمی استراتژیک Strategic nuclear Weapons موشکهای بالستیک قاره پیما، موشکهای بالستیک پرتاب شونده از زیر دریا و هواپیماهای حامل سلاحهای اتمی قاره پیما (با برد بیش از 5500 کیلومتر) که قادرند وارد قلمرو سایر قدرتهای دارای سلاحهای اتمی ـ استراتژیک شوند.

موشکهای بالستیک پرتاب شونده از زیردریا (SLBM) Submarine –Iaunched ballistic Missile موشکهای بالستیک پرتاب شونده از زیردریائیها با بردی بیش از 5500 کیلومتر.
هدایت موشک terminal guidance هدایت موشک در مرحله نزدیک شدن به هدف.
نیروی هسته ای میدانی (INF) Theatre nuclear forces سلاحهای هسته ای با برد 5500 کیلومتر و بیشتر. در پیمان 1974 نیروهای هسته ای میان برد و موشکهای هسته ای به موشکهای با برد متوسط 1000 تا 5500 کیلومتر و کوتاه برد با 100 تا 500 کیلومتر دسته بندی شده اند. این پیمان همچنین بر سلاحهای هسته ای غیر استراتژیک نیز اطلاق می گردد. سلاحهای هسته ای با برد بیش از 500 کیلومتر نیروهای هسته ای کوتاه برد نامیده می شوند و سلاحهایی با برد 150 تا 200 کیلومتر را اغلب نیروهای هسته ای میدانی می گویند.
وزن پرتاب Throw Weight مجموع وزن پیکانهای چندگانه موشکهای بالستیک.
-
پاورقی
(1) اصطلاح «کوتاه برد» به موشکهای با برد پانصد تا یکهزار کیلومتر و «میان برد» موشکهای با برد یکهزار تا پنج هزار و پانصد کیلومتر اطلاق می گردد.

امواج و بمب های الکترو مغناطیسی

امواج و بمب های الکترومغناطیسی

طرح پدافند غیر نظامی بان 1

      امروزه بمبها و امواج الکترو مغناطیسی یا به اختصار EMP ،  کاربرد های مختلف منجمله برای نبردها،  حملات پیشگیرانه،  اقدامات تروریستی و قاچاقپیان،  و غیره دارد.  مقابله و دفاع در برابر این امواج نیازمند فن آوری های نوین است.  بازرگانی راوید سعی در برآورن و گرد آوری این دانش،  برابر با داده های علمی ملی ایرانی،  و راهکار های دفاع آزاد و سریع و راحت با آنها را دارد.    EMP  تابش ناگهانی موج الکترو مغناطیسی در زمان بسیار کوتاه است،  که طیف بزرگ فرکانسی با دامنه زیاد را می پوشاند،  طرز عمل این پالس شبیه یک صاعقه می باشد،  اما به مراتب قویتر و سریعتر و کوتاهتر است.  کشور های امپریالیسم با در دست داشتن این تکنولوژی اقدام به ساخت سلاح ها و بمبها نموده اند،  گروه های تروریستی و قاچاق نیز می توانند با مخارج کم،  حتی کمتر از یکهزار دلار،  این اسلحه را تولید نمایند،  و منطقه 2 یا 3 کیلومتری را پوشش دهند.  بدین جهت برای مقابله با این اسلحه نیازمند ابزار و تجهیزات در تمام ارگان های همه مناطق و شهر های کشور عزیز ایران برابر با استراتژی ملی و مردمی می باشیم.

   خلاصه ــ  فن آوری EMPروز بروز در حال تکامل است،  همچنین روش های مقابله با حملات آن نیز در حال گسترش مابین همه ارگان های کشور هایی است،  که طرح های دفاع ملی و دید آینده نگر دارند.  ابتدای قرن 21 ایالات متحده آمریکا در حمله به عراق،  از پالس های الکترومغناطیسی استفاده نمود،  و با از کار انداختن ستادها و ارتباطات کلی و محلی و موضوعی کشور عراق،  زمینه پیروزی را فراهم آورد.  در این مقاله چگونگی فن آوری ساخت و کارکرد،  و نیز راه کار های دفاع غیر عامل و عمومی مقابل EMP توضیح داده شده است.  کوتاهی از این مهم،  خطرات زیادی را برای کشور و شهرها خواهد داشت،  و برخلاف منطق ملی و مردمی ایران است.

فناوری  EMP

   هسته اصلی بمب های الکترومغناطیسی یا E-Bomb در واقع همان منابع تولید پالس الکترومغناطیسی با توان بالا و فناوری مایکروویو نیرومند است.  از این رو پایه فناوری برای طراحی بمب های الکترومغناطیسی متنوع می باشد،  که در بعضی موارد تکمیل و به تولید رسیده است.  ساختار E-Bomb یک لوله توخالی رسانا است،  که حکم هسته سیم پیچ E-Bomb را نیز دارد،  در داخل این هسته مواد منفجره و جاشنی الکتریکی قرار دارد،  که درست در لحظه انفجار بمب مدار الکتریکی نیز بکار می افتد،  و میدان مغناطیسی حاصل از کارکرد مدار الکترونیکی در یک میدان انفجاری قرار گرفته،  و انفجار میدان الکترومغناطیسی رخ می دهد. هم زمانی انفجار بمب و به کار افتادن مدار نوسان ساز،  بسیار مهم می باشد.  زیرا آنچه موجب تقویت امواج الکترومغناطیسی باورنکردنی و ارسال امواج الکترومغناطیسی در همه جهات می گردد،  وقوع انفجار در مرکز میدان مغناطیسی می باشد.  انفجار یک میدان مغناطیسی بسیار نیرومند،  می‌تواند در کسری از ثانیه قدرت الکتریکی بسیار بالایی را در کلیه مواد هادی پیرامون خود القا نماید،  و بطور کلی تمام آنها را مختل نماید،  و از کار بیاندازد.  این میدان مغناطیسی روی انسان به عنوان یک هادی الکتریکی نیز موثر می ‌باشد،  ولی این تأثیر بسیار محدود و مقطعی است،  بدن جز در موارد خاص،  قدرت مقاومت در برابر آن را دارد.  در جنگ افزار های نسل الکترونیک این قرن،  استفاده از تکنولوژی مغناطیسی و امواج الکترومغناطیسی جایگاه ویژه‌ ای دارد،  و مورد توجه سران کشورها و سازندگان این قبیل سلاحها می باشد.

      اولین بار هنگام آزمایش سلاح های هسته ای در ارتقاع بالا،  اثر EMP مشاهده گردید،  یکی از تحلیل های اولیه مربوط به آزمایش هسته ای موسوم به  shot star fish در سال 1962 آمریکا بود.  در آن یک بمب به قدرت 1/4 مگا تن،  در ارتفاع 400 کیلومتری جزیره جانسون اقیانوس آرام منفجر شد،  در نتیجه سیستم های الکترونیکی در جزیره هاوایی با 1300 کیلومتر فاصله مختل شده،  همچنین در فواصل دورتر بر روی چراغ های خیابان، فیوزها، سیستم تلفن و دزدگیرها تاثیر گذاشت،  یا آنها را از کار انداخت.  در آزمایش های دیگر که با قدرت کمتری انجام شد،  سیستم هدایت هواپیماها در فاصله 300 کیلومتری محل انفجار دچار اختلال شد،  شوروی سابق نیز در خلال برنامه ها و آزمایش های اتمسفری خود،  آزمون های مشابهی انجام داد،  مثلاً در یک آزمایش تمام وسایل حفاظتی در خطوط مخابراتی هوایی تا فاصله 500 کیلومتری دچار آسیب شدند،  و در برنامه مشابه،  موجب قطع شدن خطوط برق در فاصله 1000 کیلومتری گردید.

      هنگامی که فوتون‌ های پرانرژی حاصل از یک انفجار در ارتفاع بالاتر از 30 کیلومتر،  به مولکول‌ های اتمسفر زمین برخورد می ‏کنند،  سبب تجزیه اتم های اتمسفر می‏شوند،  و الکترون‌ها را از هسته اتم جدا می‏ کنند.  الکترون‌ های آزاد حاصل از این انفجار،  با توجه به جرم کمتری که نسبت به هسته شامل پروتون و نوترون دارند،  به سرعت از صحنه انفجار دور می‏ شوند.  در ابتدا جهت تقریبی حرکت الکترون‌ها،  همان جهت تابش پرتو گاما می باشد،  یعنی به صورت شعاع‌ های دور شونده‏ از مرکز انفجار هستند.  الکترون‌ های آزاد با سرعتی نزدیک به سرعت نور حرکت می ‏کنند،  و به این ترتیب جریان الکتریکی نسبتاً بزرگی را در اتمسفر زمین ایجاد می‏ نمایند،  که به جریان Compton مشهور است.  با حرکت الکترون‌ها و خروج آن‌ها از صحنه انفجار،  ناحیه‌ خالی از الکترون‌ها در نزدیکی صحنه انفجار باقی می‏ ماند،  که به آن ناحیه ته نشست می ‌گویند.

      وسعت ناحیه ته نشست،  تابعی از ارتفاع انفجار،  اندازه و نوع ابزار یا سلاح منفجره بکار رفته می‌ باشد.  جریان Compton یا همان حرکت الکترون‌ های آزاد،  تحت تأثیر میدان مغناطیسی زمین قرار گرفته،  به تدریج از مسیر اولیه در جهت پرتو گاما منحرف شده،  و آنها به صورت حلزونی دور خطوط میدان مغناطیسی زمین می ‏چرخند،  و پس از طی مسافتی انرژی خود را از دست داده،  و مجدداً در اتمسفر جذب می‏ شوند.  تغییر جهت و سرعت حرکت الکترون‌ های Compton سبب ایجاد میدان الکترو مغناطیسی گذری نسبتاً بزرگی،  با نام  پالس الکترو مغناطیسی است.  پالس الکترو مغناطیسی توسط هر جسم هادی در سطح زمین،  که در ناحیه تشعشع آن قرار داشته باشد،  جذب می‏شود،  مانند:  کلیه تجهیزات سیستم های مخابراتی،  مراکز صدا و سیما،  ستاد های فرماندهی و کنترل نظامی و غیر نظامی،  پایگاه های اطلاعات دیتا و ماهواره ای،  مراکز کنترل انرژی و ادارات و بانکها و غیره.

   ماهیت انفجار الکترومغناطیسی  ــ  بمب الکترومغناطیسی یک شار مغناطیسی فوق العاده نیرومند است،  که با گسیل امواج پر قدرت  SHF  سوپر فرکانس هایی با طول موج بالاتر از ده گیگا هرتز،  موسوم به امواج میکرو ویو پر قدرت High Power Microwave  را آزاد می کند.  براحتی می ‌تواند هر گونه دستگاه های الکتریکی یا الکترونیکی واقع در محدوده عمل خود را در یک باند فوق گسترده  uWb  که مخفف عبارت ultra Wide band می‌باشد را فلج نماید.  میدان مغناطیسی قوی نوسان دار می تواند جریان برق بسیار بزرگی را در هر جسم رسانای دیگر ایجاد نماید.  هر وسیله الکتریکی می تواند به یک آنتن تبدیل شده،  جریان برق را به تمامی وسایل برقی در ارتباط با خود انتقال دهد.  مثلا یک شبکه کامپیوتری عظیم را در نظر بگیرید،  که توسط خطوط تلفن با یکدیگر در ارتباط هستند.  در این صورت با به وجود آمدن جریان عظیمی در خطوط تلفن،  تمامی شبکه نابود خواهد شد.  یک موج بلند خیلی بزرگ می تواند وسایل نیمه رسانا را بسوزاند،  سیم کشی ها را ذوب کند،  باتری ها را از بین برده و حتی ترانسفورماتورها را منفجر نماید.  ساختمان ها در مقابل امواج الکترومغناطیسی مقاوم نبوده یا کم مقاومت هستند،  فلزات مقاوم ساز مورد استفاده در بتون ساختمان ها نیز با یکدیگر فاصله داشته و سدی در برابر امواج الکترومغناطیس ایجاد نمی کنند.  امواج الکترومغناطیس از سیم های برق و تلفن و در و پنجره های چوبی و حتی دیوارها به راحتی عبور می کنند.

      روزی را تصور کنید که در یک شهر معمولی و در یک زمان،  تمام دستگاه های الکتریکی روشن و در حال کار ناگهانی سوخته و از کار بیافتد،  و تمام دستگاه های خاموش نیز در آن واحد روشن شده،  و پس از چند لحظه آنها نیز بسوزند.  پس از انفجار بمب الکترومغناطیسی بر فراز شهر،  در کسری از ثانیه یک تا دو میلیارد وات انرژی الکتریکی،  کلیه سیستم های مخابراتی و رادیویی و تلویزیونی را از کار می اندازد.  برق شهر قطع می‌ گردد،  مدار الکتریکی همه رایانه‌ها می‌ سوزد،  تمام باتریها و خازنها منفجر می‌شوند،  لامپ تصویر همه تلویزیونها و مانیتور های خاموش یا روشن نورانی شده و می‌سوزد،  همه موتور های الکتریکی از کار می‌ افتند،  و ناگهان شهر در قهقرا فرو می ‌رود.  سیستم های گرما زایی و سرما زایی،  پمپ های آب و حتی ساعت های مچی نیز از کار می‌ افتند.  شهر بدون الکتریسیته، موتور، باتری، مخابرات و حرکت کاملاً فلج می ‌شود،  همه این اتفاقات با سرعت نور یعنی کسری از ثانیه پس از انفجار یک بمب الکترومغناطیسی در حوزه میدان مغناطیسی آن اتفاق می‌ افتد.  با این حال سلاح مغناطیسی را می‌توان یک اسلحه انسانی نیز به حساب آورد،  چرا که به ساختمانها و انسانها کمترین آسیب را می ‌رساند.  البته این در صورتی است که اثرات غیر مستقیم این بمب بر سلامت انسان،  مانند از کار افتادن تجهیزات بیمارستانی و ... را در نظر نگیریم.

   پرسش:  برای مقابله با چنین تهدیدی چه باید کرد؟

   پاسخ:  اصلی ترین روش،  از بین بردن مناطق نفوذ امواج و پالس های القاء الکترومغناطیسی است،  همراه با ایجاد پوشش مناسب در:  دیوار، درب، کانال، آنتن، کابل، لوله کشی، ابزار و وسایل مختلف.

   شناخت آزمایشگاهی بمب پالس الکترومغناطیسی ــ  بدین منظور ابتدا باید با تانک LC آشنا شد،  تانک LC چیزی نیست جز یک مدار ساده نوسان ساز،  که از یک سلف یا سیم پیچ و یک خازن و یک باتری تشکیل شده است.  در تانک LC یک فرکانس میرا تولید می‌ گردد،  که اگر یک کلید قطع و وصل الکترونیکی به آن اضافه نماییم،  بسته به قدرت فرکانس سازی یک فرکانس رادیویی کریر یا حامل خواهیم داشت.  هر چند مدار الکترونیکی قابلیت تولید فرکانس در محدوده‌ های مختلف را داراست،  لیکن نیاز به یک مدار طبقه تقویت نیز دارد،  تا قدرت فرستنده گی آن افزایش یابد.  لذا باید سر راه آن یک تقویت کننده ترانزیستوری قدرت نیز بهره جست،  که باز بسته به توان خروجی ترانزیستور طبقه تقویت قدرت فرستنده افزایش می‌ یابد.  قدرت یک فرستنده بستگی به توان خروجی آن دارد.  معمولا فرستنده‌ های ۵ وات یا بالاتر از آن فرستنده‌ های نیرومند به حساب می‌ آیند،  به نحوی که اگر انسان در کنار آنها قرار گیرد،  برای سلامتی وی مضر خواهد بود.  حال آنکه می ‌توان با افزایش طبقات تقویت قدرت فرستنده گی امواج را بسیار بالا برد.  اما این تنها بخش الکترومغناطیسی بمب الکتریکی نیست،  این بمب مثل هر بمب دیگری دارای واحد بخش انفجاری نیز می ‌باشد.  این قسمت یک بمب کاملا کلاسیک و عادی است.  در واقع بخش اصلی بمب الکترومغناطیسی یک لوله تو خالی رسانا است،  که حکم هسته سیم پیچ بمب را نیز دارد،  و در داخل این هسته مواد منفجره و چاشنی الکتریکی قراردارد،  که درست در لحظه انفجار بمب مدار الکتریکی نیز بکار می‌ افتد،  و میدان مغناطیسی حاصل از کارکرد مدار الکترونیکی در یک میدان انفجاری قرار گرفته،  و انفجار میدان الکترومغناطیسی رخ می ‌دهد.  همزمانی انفجار بمب و بکار افتادن مدار نوسان ساز بسیار مهم می ‌باشد،  زیرا آنچه موجب تقویت امواج الکترومغناطیسی باور نکردنی و ارسال امواج الکترومغناطیسی در همه جهات می‌ گردد،  وقوع انفجار در مرکز میدان مغناطیسی می‌ باشد.  همچنین از دیگر نکات حائز اهمیت در E - Bomb جهت سیم پیچ است،  که با عنایت با قانون دست راست فلمینگ،  می ‌توان جهت شار مغناطیسی را متناسب با شکل سیم پیچ تعیین نمود.

      ساخت آزمایشگاهی  EMP ــ  تجهیزات مورد نیاز ابزار یا بمب  EMP  که بدون هیچ نوع ماده منفجره می باشد:  حدود 1.5 کیلومتر سیم مسی خالص روکش دار،  منبع تغذیه و خازن،  محفظه نارسانا،  یک تایمر متصل به سوئیچ تایرزیزتور،  یک هسته بزرگ از جنس آهن خالص.  طرز ساخت:  سیم را به دور محفظه نارسانا بپیچید و هسته آهنی را درون آن جای دهید.  می توانید از داخل تلویزیون های قدیمی یک خازن پیدا کنید،  فقط مراقب باشید قطب های + و – آن را لمس نکنید،  زیرا موجب شوک الکتریکی می گردد.  اگر 2 خازن داشته باشید،  می توانید آنها را سری کنید تا ظرفیت بیشتری داشته باشید.  مدار تایمر شامل یک سوئیچ تایرزیزتور بسازید یا تهیه کنید.  طرز کار این سوئیچ به این صورت است که با دادن جریان الکتریکی کمی به آن تایمر فعال خواهد شد.  حالا خازن را به ورودی سوئیچ متصل کنید و بعد آن را به سیم پیچ ساخته شده وصل کنید.  خازن را توسط منبع تغذیه شارژ کنید،  و برای تایمر زمان مناسبی تعیین نمایید،  سپس وسیله الکترونیکی مثلاً یک پلیر یا ضبط صوت را نزدیک بمب خود قرار داده،  بمب را فعال کنید.  انتظار اتفاق خاص و جالب توجهی نداشته باشید،  چون این یک انفجار به صورتی که همه ما در ذهن داریم نیست.  پس از عمل کردن بمب،  وسیله مورد نظر دیگر کار نخواهد کرد،  و اگر نوار کاست را در ضبط صوت قرار دهید از محتویات آن خبری نیست!  سارقان از این بمب برای از کار انداختن دوربین های مدار بسته و کلیه سیستم های امنیتی نیز استفاده می کنند.

تاثیر EMP

      تاثیر این بمب ها به فاصله از محل انفجار،  حساسیت تجهیزات و میزان حفاظت محفظه آنها بستگی دارد.  پلاستیک فاقد هر گونه خاصیت محافظتی در مقابل امواج الکترومغناطیسی است،  فلز در صورتی که حفره ای بزرگتر از ۱۰ میلی متر نداشته باشد،  می تواند به عنوان محافظی ایده ال به کار رود.  ساختمان ها در مقابل امواج الکترومغناطیسی مقاوم نبوده،  یا کم مقاومت هستند،  فلزات مقاوم ساز مورد استفاده در بتون ساختمان ها نیز با یکدیگر فاصله داشته،  و سدی در برابر امواج الکترومغناطیس ایجاد نمی کنند.  امواج الکترومغناطیس از سیم های برق و تلفن و در و پنجره های چوبی و حتی دیوارها به راحتی عبور می کنند.   

      یک بمب الکترومغناطیسی می تواند باعث خنثی کردن مهمترین نیاز های طرف متخاصم در صحنه نبرد باشد،  چنین بمبی می تواند سیستم های کنترل وسایل نقلیه مختلف را از کار انداخته،  سیستم های هدف یابی موشک ها و بمبها را از بین ببرد،  وسایل ارتباطی را نابود سازد،  سیستم های مختلف هدایت عملیات نیروها و سنسور های مختلف پیچیده را خنثی نماید.  بمب های الکترومغناطسیس بهترین گزینه برای حمله به پناه گاه های زیر زمینی حریف هستند،  زیرا چنین سنگر هایی به وسیله موشک ها و بمب های معمولی قابل انهدام نیستند.  یک پالس الکترومغناطیسی رها شده از بمب الکترومغناطیسی می تواند از لایه های زمین عبور نماید،  و موجب قطع برق آن پناهگاهها شود،  سیستم های تهویه را از کار بیاندازد،  ارتباط با بیرون را قطع کند،  و حتی در پناه گاه های پیشرفته در های الکتریکی را از کار بیندازد.  در حالی که «ای ام پی» جنگ افزار های مرگ آور به حساب نمی آیند،  ولی گاهی اوقات می توانند یکی از عوامل کشته شدن افراد باشند،  برای مثال اگر یک بمب  EMP باعث قطع برق یک بیمارستان شود،  بیماران زیادی را در عرض چند ثانیه خواهد کشت.  همچنین یک «ای ام پی»  می تواند باعث اختلال در حرکت تمامی وسایل نقلیه از جمله هواپیماها شود،  و یک فاجعه انسانی از سقوط هواپیما به وقوع بپیوندد. در آخر باید گفت که دور از ذهن ترین اثر بمب الکترومغناطیسی را می توان اثرات روانی آن دانست،  یک حمله EMP بزرگ در کشوری بزرگ،  می تواند یک زندگی مدرن قرت بیست و یکمی را 200 سال به عقب بازگرداند،  و آدمها را  سرگردان و با زندگی جدیدی رو به رو سازد،  تعداد بیشمار بازماندگان حمله «ای ام پی»،  خود را اسیر دنیایی عجیب وغیر قابل باور خواهند دید،  دنیایی بدون امکان استفاده از نیروی برق و موتور و الکترونیک و غیره ....  روزی ناگهان نور شدیدی ساطع می شود،  و در یک لحظه همه چیز در خاموشی فرو می رود.  بوی سوختن وسایل الکتریکی در فضا می پیچد،  پوشش سیم ها سوخته و خطوط نازک تلفن قطع می شوند،  و مهم تر از همه درون هیچ کدام از رایانه‌ها،  حتی یک بیت اطلاعات باقی نمانده،  در حالی که هیچ کس کوچیک ترین آسیبی ندیده است.  این به معنای از بین رفتن تمام اطلاعات فرماندهی، نقشه ها و اطلاعات فنی و... است،  که به صورت دیجیتالی نگهداری می شده است.

   انواع ابزار های تولید پالس الکترو مغناطیسی

      این نوع ابزار ها یا سلاحها دارای دو نوع پالس و با محدوده های فرکانسی امواج مختلف می باشند،  که در زیر توضیح داده شده است:

   1 ــ  پالس های باند پایه:  که زمان صعود آن حدود چند نانو ثانیه است،  و با ایجاد میدان الکتریکی قوی در حدود kv/m 50 ،  می توانند از طریق  کابل ها و بدنه و... وارد سیستم شده،  و موجب تخریب شوند.  میدان 10 کیلو ولتی  10 بیلیون بار بیشتر،  برای تخریب نیمه هادی ها.

   2 ــ  پالس های با کاریر میکرویو:  عموماً از طریق آنتن ها و روزنه ها وارد سیستم می شود،  و المان های الکتریکی را تخریب می کنند،  محدوده فرکانسی این سلاح ها 10 مگاهرتز تا 100 گیگا هرتز است.

   محدود های فرکانسی ــ  از نظر عملکرد امواج مختلف بشرح زیر تقسیم بندی شده اند:

   الف ــ  فرکانس ناشی از انفجارات هسته ای،  که پالس های آن از نوع باند پایه هستند،  و با انفجار اتمی در ارتفاعات بالا تر از جو زمین،  گستره تخریب بسیار وسیع در حدود چند صد کیلومتر ایجاد می کند،  شدت این پالس ها بسیار قوی و موثر هستند.

   ب ــ  بمب های الکترو مغناطیسی،  نوع انفجاری است،  و اصطلاحاً یکبار مصرف گفته می شود،  دو نوع پالس در باند پایه و میکرویو بر حسب تنوع سیستم ها دارد،  ولی در هر صورت تنها یک پالس از خود صادر می کند،  این نوع سلاح عمدتا بصورت بمب و یا انواع پرتابه ای می باشد .

   پ ــ  با انرژی هدایت شونده،  که نوعی ابزار و یا سلاح چند بار مصرف است،  پالس خروجی در این سیستم می تواند از هر دو نوع باند پایه و میکرویو باشد،  فرکانس های این ابزار از حدود MHZ 1 تا حدود GHZ 15 گزارش شده است.

    اثرات فرکانسی هر کدام از ابزارها یا سلاحها،  بشرح زیر است:

   انفجارات هسته ای HEMP ــ  که ارتفاع انفجار بالای 40 کیلومتر و ارتفاع موثر در انفجار بالای 120 کیلومتر است،  دارای مراحل اثر گذاری بشرح زیر است:

   1 ــ  مرحله فرکانس بالا (HF):  فرکانس پالس خروجی بین یک مگا هرتز تا صد مگا هرتز، در مدت زمان چند بیلیونیوم ثانیه است،  اثر پذیری آن در،  سیستم های کنترل و ارتباطی، سنسورها، رایانه ها و وسایل مشابه می باشد.

   2 ــ  مرحله فرکانس متوسط ((MF: فرکانس پالس خروجی بین یک کیلو تا ده مگا هرتز،  درمدت زمان چند میلیونیوم ثانیه است،  خطر و تاثیر زیادی ندارد،  چون فرکانس آن در حد صاعقه است،  و هر چه که در برابر صاعقه آسیب پذیر باشد در مقابل آن هم آسیب پذیر می باشد.

   3 ــ  مرحله فرکانس پایین (LF):  فرکانس پالس خروجی بین سه تا سی هرتز،  در مدت زمان چند هزارم ثانیه است،  اثر پذیری آن در مدارتی است،  که خطوط طولانی دارند.

   قابل توجه:  البته  HEMP مشکلاتی دارد،  که استفاده از آن را فقط بمنظور فرکانس های تخریبی محدود می کند،  منجمله طراحی و ساخت،  وسیله پرتاب کننده، عدم تمرکز، هزینه بالا، ارتفاع انفجار، آلودگی محیط زیست، و غیره.

   بمب های الکترومغناطیسی  E.BOMBS ــ  آنها می توانند یک منبع کنترل شده از EMP باشند،  هر کشوری که از نظر تکنولوژی در سطح فنی نیمه دوم قرن 20 باشد،  قادر به ساختن این نوع ابزار می باشد.  نگرانی از ساخته شدن و همه گیر شدن آنها در سطح کشور های نا آرام،  و حتی توسط تبهکاران بسیار زیاد است،  حتی گفته می شود با صرف مبلغ کمتر از یکهزار دلار مدل پایه از آن را می توان ساخت.  فن آوری های عمده و موجود این ابزار شامل:

  1 ــ  منابع مایکرویو توان بالا  High Power Microwave (HPM).

  2 ــ  منابع توان پایین،  شامل مولد های شارژ فشرده FCG  (Flux Compression Generator).

      هر چند مولد های شارژ فشرده به طور بالقوه و موثر،  به عنوان یک نوع فناوری اساسی جهت تولید پالس های قوی الکترو مغناطیسی به کار می روند،  ولی باند فرکانسی کاری آنها غالبا از یک مگاهرتز کمتر است.  بنابر این بسیاری از هدف ها را با چنین محدوده فرکانسی نمی توان به آسانی مورد حمله قرار داد،  زیرا حوزه عملکرد فرکانس آنها به مراتب بالاتر و نزدیک فرکانس ماکروویو می باشد.  مناسبترین امواج الکترو مغناطیسی برای ساخت EMP،  امواج با فرکانس در حدود گیگا هرتز است.  این نوع امواج قادرند به درون انواع دستگاه های الکترونیک نفوذ کنند،  و آنها را از کار بیندازند.  برخی فناوری های عمده که به عنوان تولید کننده انرژی لازم در این نوع بمب به کار می روند،  به شرح زیر می باشد:

    1 :  مولد های متراکم کننده انفجاری FCG ــ  بمب FCG  استفاده از یک انفجار سریع،  برای فشرده سازی لحظه ای یک میدان مغناطیسی،  همراه با انتقال انرژی زیاد از انفجار به میدان مغناطیسی است.  باند فرکانسی مولد های FCG غالبا از یک مگاهرتز کمتر است،  بنابر این بسیاری ازهدف ها را با چنین محدوده فرکانسی نمی توان به آسانی مورد حمله قرار داد،  زیرا حوزه عملکرد فرکانس آنها به مراتب بالاتر و در فرکانس های نزدیک به میکرو می باشد.  این بسته نسبتا فشرده قادر به تولید انرژی الکتریکی به میزان ده ها مگا ژول در مدت زمان 10-100 میلی ثانیه است.  این بمب شامل یک سیلندر فلزی به عنوان آرمیچر است،  با مواد منفجره قوی و یک پوشش قوی بیرونی که تمامی دستگاه را پوشانده و احاطه کرده است.  انفجار به صورت موج از وسط سیلندر آرمیچر عبور می کند، این موج انفجار از وسط سیلندر در تماس با سیم پیچ ساکن قرار می گیرد.  چرخش کوتاه استاتور باعث ایجاد میدان مغناطیسی فشرده می شود،  که در نتیجه یک انفجار الکترومغناطیسی قوی را به وجود می آورد.  بیشتر این اسلحه ها می توانند تا اندازه کوچکی منطقه ای را تحت تأثیر خود قرار دهند،  البته نه به اندازه  حمله بمب های الکترومغناطیسی اتمی،  ولی می تواند خسارات جدی وارد کند.  در این دستگاه از انفجار اولیه یک ماده منفجره متعارف برای فشرده کردن یک جریان الکتریکی و میدان الکترومغناطیسی تولید شده بوسیله آن استفاده می‌شود.  وقتی که این جریان فشرده شد،  به درون یک آنتن فرستاده می‌شود،  یک موج الکترومغناطیسی بسیار قدرتمند از آنتن بیرون می‌آید.  طرح تکمیل دستگاه های متراکم کننده شارژ از سوی نیروی هوایی آمریکا در دست تکمیل است.  از جمله طرح هایی که برای کاربرد این دستگاه در نظر گرفته شده:  * بشقاب پرنده های تولید کننده امواج،  * جای دادن آنها در بمب های هوایی و توپخانه،  * نصب آنها در موشک های مختلف.  مشروح در:  جنگ افزار های آینده.

    2 :  مولد های هیدرو دینامیکی مغناطیسی یا مگنتو هیدرودینامیکMHD  ــ  این ابزار به عنوان مولد جریان استارت،  برای ایجاد مولد های شارژ فشرده استفاده شوند.  اصول کلی ژنراتور های MHD بر این اساس است،  که جریان گاز پلاسما از میان میدان مغناطیسی قوی عبور داده می ‌شود،  و  یون های مثبت و منفی بر روی الکترود،  که در بالا و پایین جریان گاز پلاسما قرار دارند،  تجمع می ‌نمایند،  و در حقیقت یک ژنراتور جریان مستقیم را بوجود می ‌آورند.  قدرت الکتریکی این ژنراتور جریان مستقیم را با اینورتر های الکترونیک قدرت،  بصورت برق جریان متناوب،  مناسب با شبکه در می‌آورند.  گاز پلاسما پس از عبور از کانال تنگ طراحی شده در سمت چپ محفظه،  سرعت و در نتیجه انرژی بیشتری پیدا می کند،  و با فشار بیشتری وارد محفظه می شود.  درست مانند حالتی که همه ما برای افزایش فشار آب خارج شده از شلنگ آب،  توسط قرار دادن انگشت دستمان بر روی نیمی از دهانه شلنگ انجام می دهیم.

    3 :  ابزار یا سلاح میکرویو توان بالا HPM ــ  نخستین بار در 1999 توسط ارتش آمریکا با موفقیت آزمایش شد،  این سلاح مانند یک صاعقه  الکتریکی عمل می کند.  HPM  در یک لحظه بیش از 2 میلیارد وات نیروی الکتریکی،  که معادل تولید برق یک سد بزرگ آبی طی 24 ساعت است،  را تولید و رها کند.  انواع منابع میکرویو :

  1 ــ  مگنترن و کلایسترون،   2 ــ  نوسان ساز با کاتد مجازی (مهم ترین منبع)،  3 ــ  ژایروترون،  4 ــ   لیزرالکترون آزاد،  5 ــ  مولد پرتو پلاسمایی،  6 ــ  رلترون.

      این سلاح ها به دلیل چند مشخصه مخرب تر و تهدید کننده تر از سلاح های متداول دیگر است،  1 ــ  احتمال زیاد اصابت به هدف در مقایسه با سلاح های معمولی،  زیرا با انتشار پرتو تابشی RFموج به کل هدف می تابد و نیازی به هدف گیری دقیق نیست.  2 ــ  عدم وابستگی به شرایط جوی.  3 ــ  کل اثرات سلاح هم زمان و با سرعت نور به هدف اعمال می شود . 4 ــ  نسبت به موشک ها و سلاح ها ی معمولی منطقه جغرافیایی بزرگتری تحت تاثیر قرار می گیرد، با امکان حمله هم زمان به چند هدف.

   4 :  سلاح های با انرژی هدایت شونده  DEW ــ  این نوع عملکرد فرکانسی بین یک مگا هرتز تا پانزده گیگا هرتز،  با مدت زمان چند بیلیونیوم ثانیه در قدرت متفاوت دارند.  اندازه هدف یک منطقه محدود جغرافیایی و یا یک وسیله خاص مانند یک هواپیما یا خودرو،  اهداف مورد حمله شامل سیستم های مدرن، مدارات مجتمع، سوییچ های رله که در کنترل و فرماندهی سیستم های نظامی به کار می روند.

   5 :  مولد ژنراتور مارکس ــ  این دستگاه عمدتا مجموعه بزرگی از خازنها دارد،  که یکی پس از دیگری تخلیه می‌شوند،  و نوعی جریان الکتریکی موجی شکل بوجود می‌ آورند.  با گذراندن این جریان از درون مجموعه ‌ای از کلید های بسیار سریع می‌ توان پالس هایی با دوره زمانی ۳۰۰ پیکو ثانیه تولید کرد.  با عبور دادن این پالسها از درون یک آنتن، امواج الکترومغناطیسی بسیار قوی تولید می‌شود.  مولد های مارکس سنگین هستند،  اما می‌توانند پشت سرهم روشن شوند،  تا یک سلسله پالس های قدرتمند را به صورت متوالی تولید کنند.

   هدفها در تهاجم الکترو مغناطیسی ــ  تجهیزات آسیب پذیر در یک حمله الکترو مغناطیسی شامل موارد زیر است:

   1 ــ  رهبری و فرماندهی و کنترل ارتباطات ــ  شامل تجهیزات و مراکز رادیو و تلویزیون، مخابرات و تلفن،  سیستم های ارتباط ماهواره ای و مایکرویو، ابزار های کنترل فرماندهی و کلیدی مهم.

   2 ــ  محصولات و امکانات کلیدی ــ  شامل تجهیزات کنترل ماشینها و کامپیوترها در ادارات و بانکها و مراکز صنعتی و نیروگاهی.

   3 ــ  شبکه های حمل و نقل و ارتباطی ــ  تجهیزات مراکز هدایت هوایی و دریایی و زمینی.

   4 ــ  خسارت های عمومی و مردمی ــ  گیرنده های مختلف خانگی و کامپیوتر و تلفن های ثابت و همراه.

   5 ــ  نیرو های نظامی و انتظامی ــ  شامل تمام سیستم های ذکر شده در بالا.

   شرح عکس های شماره 6511 ،  1 ــ  حمله موضعی و کوچک  EMP به وسایل نقلیه و تجهیزات مختلف،  بمنظور از کار انداختن آنها.  2و 3ــ  حفاظت عمومی اولیه با ایجاد اتصال زمین و موجبر.  4ــ  صحنه خیالی از انفجار و انتشار پالس های الکترومغناطیسی.

   اثرات امواج بر بدن انسان ــ  امواج الکترو مغناطیسی از نظر ماهیت دارای دو تعریف میدان الکتریکی و میدان مغناطیسی هستند،  چنانچه شخصی در میدان الکترو مغناطیسی باشد،  متناسب با سه مولفه امواج،  میدان الکتریکی، میدان مغناطیسی و فرکانس،  مورد بررسی قرار می گیرد . نظر به اینکه بدن انسان از مواد گوناگونی ساخته شده است،  و پراکندگی و ترکیب مواد در کالبد آدمی متفاوت می باشد،  بنابر این هر بخش از آن در مواجهه با میدان الکترو مغناطیسی رفتار و عکس العمل خاصی را خواهد داشت،  از طرفی همه مواد تشکیل دهنده بدن انسان خنثی نیستند،  به عنوان مثال سلول های عصبی، مراکز کنترل حرکت قلب و...،  از جمله نقاطی هستند که همیشه دارای میدان الکترو مغناطیسی بوده،  و بنابر این خنثی نمی باشند . عصب در حال سکون تنها دارای دایپیل الکتریکی dc است،  ولی به محض تحریک پلاریته آن عوض می شود،  و سیگنال الکتریکی متغیری با سرعت های متفاوت انتقال می باید،  بنابر این میدان الکترو مغناطیسی تولید و منتشر می شود.

      پالس EMP در ظاهر دارای ضرر های مشهودی بر بدن انسان نیست،  در مورد  اثرات EMP بر بدن انسان،  تا کنون گزارش خاصی منتشر نشده است،  اما تحقیقات در این باره روز بروز در حال گسترش است.  EMP بعلت عدم داشتن سایر اثرات مخرب سلاح های هسته ای،  از  جمله تلفات انسانی،  موجب گردیده  است،  تا این ابزار بعنوان سلاح برای جنگ های آتی مورد توجه قرار  گیرد.  سطحی بودن خسارت جانبی،  و هم چنین پرهیز از تلفات انسانی غیر ضروری،  انگیزه ای گردیده،  که می تواند این فن آوری را به سلاحی پیشرفته و کارا،  در جنگ های نوین تبدیل کنند.  در اصل  EMPدارای اثرات اختلالی خاصی بر هر گونه سیستم الکتریکی است،  اگر چه این سلاحها مخرب تر و تهدید کننده تر از سلاح های متداول هستند،  اما عموما برای انسان بی خطر می باشد.  گر چه احتمال آسیب رساندن EMP  به اکثر مردم کم است،  اما اشخاصی که از دستگاه های تنظیم ضربان قلب،  یا دیگر وسایل الکترونیکی در بدنشان استفاده می کنند،  از آن آسیب خواهند دید.  بدلایل فنی پیچیده احتمال اثرات  EMP بر نیرو های انسانی در انفجارات هسته ای،  که در ارتفاع 2 تا 30 کیلومتر سطح زمین اتفاق می افتد بسیار کم است.

   توجه:  اگر افرادی در لحظه آسیب رسانی EMP بصورت فیزیکی فلزات مانند:  کابلها و خطوط راه آهن را لمس کنند،  به صورت مستقیم به وسیله EMP  مجروح خواهند شد.  تمام افراد خدماتی و تأسیساتی و رزمی،  باید از لوازم و تجهیزات خود،  که ممکن است مانند آنتن برای جذب امواج الکترو مغناطیسی عمل کند،  آگاهی داشته و نسبت به کاهش آسیب پذیری EMP اقدام کنند.

راه کارهای مقابله در برابر EMP

      پدافند غیر عامل در برابر تهاجم الکترو مغناطیسی،  مانند هر نوع آفندی نیاز به  طراحی و ایجاد پدافند خاص و مناسب خود را دارد.  اگر چه اثرات و میزان تخریب این سلاح،  بر روی تجهیزات گوناگون کاملا مشخص نشده است،  اما راه های مقابله با آن تا حدودی قابل بررسی است.  یکی  از راه های موثر و متداول که برای سایر سلاح های آفندی نیز کاربرد دارد،  و در مورد بمب های هسته ای نیز پیشنهاد شده است،  جلوگیری از پرتاپ مولد EMP است.  اما اینکار همیشه امکان پذیر نیست،  بنابر این روی آوردن به پدافند غیر عامل کاملاً منطقی است،  که در واقع دفاع همه جانبه را حتی با داشتن  دفاع عامل قدرتمند،  پوشش می دهد،  بدین منظور بازرگانی راوید سعی در برآوردن نیاز های لازم را دارد.

   نفوذ پذیری و اثرات تخریبی امواج الکترو مغناطیس به داخل تجهیزات و اثر گذاری آن در واقع تابع دو پارامتر اصلی است:

  1 ــ  شدت میدان  الکترو مغناطیسی،

  2 ــ  نحوه پوشش یا پدافند غیر عامل الکترومغناطیسی،

     هر یک از پارامتر های مذکور،  خود تابع عوامل متعدد دیگری هستند،  به عنوان مثال تکنولوژی ترمویونیک (لامپهای خلاء) نسبت به تکنولوژی نیمه هادیها در مقابل EMP مقاومتر می باشد،  با یک دید کلی می توان گفت تجهیزات پیشرفته الکترونیکی در مقابل EMP حساس تر بوده،  و اثر پذیری آنها بیشتر است.  اثر EMP  بر قطعات مختلف الکترونیکی با توجه به عوامل زیر از یک قطعه تا قطعه دیگر تغییر می کند،  این عوامل عبارتند از:  زمان، صعود پالس، عرض پالس، زمان افت، سطح حساسیت قطعه.  بر اساس آزمایش های انجام شده،  EMP در یک قطعه الکترونیکی به دو صورت تاثیر می گذارد:

  1 ــ  ایجاد آشفتگی موقت  (SOFT KILL)

  2 ــ  ایجاد آسیب دائمی (HARD KILL)

      اکثر قطعات حساس تجهیزات الکترونیکی،  در اثر تابش EMP  و القای حدود چند ده ولت و کسری از آمپر،  دچار آشفتگی و یا آسیب میشوند،  زیرا این قبیل قطعات به عنوان مانند   IC ها،  غالبا با ولتاژی حدود 5 ولت و چند میلی آمپر کار می کنند.  قطعات الکترونیکی مختلف آستانه (آسیب/ آشفتگی) سطوح انرژی متفاوتی دارند،  بنابر این به محض اینکه سطح انرژی EMP از این حد بگذرد سیستم آشفته یا معیوب می شود.

   تداخل الکترو مغناطیسی  EMI ــ  عناصر مربوط به تداخل الکترو مغناطیسی شامل منبع (شدت انرژی)، گیرنده (غیر حساس)، مسیر (کم یا حذف) است،  انتقال انرژی الکترو مغناطیسی هم گفته می شود،  و توسط روش های مختلف است:

   1 ــ   Front Door   آنتن های رادارها و تجهیزات مخابراتی،  که در حقیقت هم فرستنده و هم گیرنده امواج و یا به عبارتی انرژی هستند.

   2 ــ  Back Door  کابل ها و سیم های ارتباطات داخلی،  کابل های انتقال قدرت،  شبکه تلفن و....

   روش کاهش تداخل الکترو مغناطیسی ــ   چند مثال ایجاد آسیب بشرح زیر است:

   1 ــ  مقاومتها :  دمای مقاومت ها در مقابل EMP  تغییر میکند،  با افزایش دما مقدار مقاومت زیاد میگردد،  این امر به دلیل افزایش انرژی جنبشی مولکولها در اثر گرما و افزایش فاصله ذرات مواد مقاومتی می باشد.  بنابر این در اثر تابش EMP مقاومت الکتریکی زیاد می شود،  آسیب های مقاومتی ناشی از جریان های پالسی سطح بالا،  به وسیله فشار بیش از حد حرارتی القاء شده توسط انرژی و شکست ولتاژ ایجاد می گردد.

   2 ــ  قطعات دیجیتالی پیشرفته:  که در ساخت آنها از تکنولوژی CMOS (متال اکساید سمی کنداکتور) استفاده می شود،  اگر در معرض  تابش مستقیم HPM قرار گیرند،  بسیار حساس و آسیب پذیرند،  نتایج آزمایش HPM چندین قطعه آنالوگ و دیجیتال را نشان می دهد،  که توان میکرویو مورد نیاز برای ایجاد آشفتگی در قطعه آنالوگ بیشتر از توان مورد نیاز برای ایجاد اغتشاش در یک قطعه دیجیتال است.

   3 ــ  خازنها:  آستانه آسیب برای خازن های الکترولیتی در جهت مثبت آنها 3 الی 10 برابر نرخ ولتاژ DC آنها می باشد،  در جهت منفی (بایاس معکوس) آستانه آسیب نصف ولتاژ مورد نیاز در جهت مثبت می باشد.

   4 ــ  ترانسفورماتورها:  این گونه قطعات در اثر داغ شدن یا ذوب،  عایق اطراف سیم آسیب می بینند،  سوئیچها ورله ها نیز در اثر جرقه زنی،  بین شکافها معیوب می شوند.

   روش های حفاظت ــ  نگهداری از سیستم های الکترونیکی در برابر بمب های الکترو مغناطیسی شامل موارد زیر است:

      * جداسازی زیر سیستمها،  * رعایت اصول زمین کردن،  * استفاده از پوشش مناسب،  * متوقف کردن جریان ها و ولتاژ های گذرا،  * حفاظت از کابل ها وارتباط دادن زیر سیستم ها بوسیله کابل های فیبر نوری،  * طراحی مناسب برد های مدار چاپی،  * جایگزین کردن قطعات حساس مثل تراشه های منطقی MOS با معادل های مقاوم شده آنها،  * طراحی اصولی مجاری ورودی و خروجی به داخل محفظه ها،  * بهینه سازی و اصلاح کردن مدار های بزرگ و کم کردن تعداد عناصر آنها،  * استفاده از سیستم های تطبیق و محافظ برای ورودی تغذیه برق سیستم،  * استفاده از درزگیر ها.

   اصل جداسازی زیر سیستم‏ها(Segregation)  ــ  اصل مهم در برابر الکترومغناطیسی است،  اگر این نکته از ابتدا در طراحی سیستمها مورد توجه قرار گیرد،  می توان تا حدود زیادی به خودسازگاری الکترومغناطیسی رسید.  هدف اولیه اصل جداسازی زیرسیستم‏ها،  جداکردن بخش های حساس از بخش های نویزی،  و در نتیجه  خودسازگاری سیستم می ‏باشد.  برای مقابله با EMP گاهی نمی‏ توان و لازم نیست همه سیستم را به یکباره در پوشش قرار داد،  بنابر این با اولویت بندی تجهیزات حساس را در پوشش‏ها،  و دسته ‏بندی‏ های مناسب قرار داده،  و پوشش بخش های مختلف را به دقت اتصال زمین نمود.  برای ارتباط بین زیرسیستم‏ های جداسازی شده باید تمهیدات خاصی در نظر گرفته شود،  چون استفاده از  کابل‏ های تجاری رایج،  ممکن است حتی وضعیت حفاظت در برابر EMP را از قبل از جداسازی نیز بدتر کند.  روش های متداول برای برقراری ارتباط بین زیرسیستم‏ها استفاده از کابل های فیبر نوری، کوپلر های نوری، مبدل های ایزولاسیون، ارتباطات بی‏سیم و... می‏ باشد.

   زمین کردن  Grounding ــ  یا اتصال زمین در هر دستگاه امروزی مشخص شده،  و نقطه و محل آن مشخص است،  تقریباً بیشتر پریز های تک و چند راهی اتصال زمین دارند،  باید از گونه پریز های اتصال زمین دار استفاده نمود،  و سیستم و سیم کشی های محل باید اتصال زمین داشته باشد.  اتصال زمین گاهی باعث جاری شدن جریان‏ های دهها کیلو آمپری به زمین می‏شوند،  اتصال زمین در سیستمها با دو هدف صورت می‏پذیرد:

   1 ــ  تضمین امنیت پرسنل،  که در صورت مشکلات فنی یا برخورد صاعقه،  از برق گرفتگی پرسنل جلوگیری شود.  

   2 ــ  حفاظت از سیستم‏ها و دستگاه ‏های مختلف،  که درصورت نقص فنی از صدمه به همه دستگاه جلوگیری شود.

   روش های رایج زمین کردن:  1 ــ  اتصال زمین تک نقطه‏ای،  که از هر دستگاه بصورت جداگانه اتصال به زمین داده می شود.  2 ــ  زمین کردن چند نقطه‏ای یا شبکه اتصال زمین،  که عموماً دستگاه ها به این صورت هستند،  در ایران به این مسئله توجه نمی شود و بصورت عموم زمینی کردن رعایت نمی شود.  من در منزل اتصال زمین شبکه دارم،  و فلزات مختلف و تمام سیسیتمها و دستگاه های خانگی خودم را زمینی کردم،  همچنین از پریز های اتصال زمین دار استفاده می کنم.  برای آموزش زمین کردن و دادن اتصال زمین به اینجا مراجعه شود.

   قفس فارادی ــ  محفظه ای است که معمولا از جنس فایبرگلاس و یا حتی فلز با اتصال زمین ساخته می شود،  بدنه آن نسبت به زمین ایزوله می باشد،  در نتیجه فردی که در این قفس قرار می گیرد،  هیچ گونه اختلاف پتانسیلی با زمین نخواهد داشت،  در نتیجه از برق گرفتگی مصون خواهد ماند.  قفس فارادی از ورود امواج مخرب به تجهیزات جلوگیری می کند،  با قرار دادن کل تجهیزات در داخل این قفس،  می توان آنها را از خطرات حملات EMP در امان داشت.  اکثر تجهیزات و دستگاه هایی که در داخل قفس فارادی قرار می گیرند،  به ارتباط با محیط خارج و سایر دستگاهها نیاز دارند،  مانند منبع تغذیه و تبادل اطلاعات.  بهمین جهت راه های ورودی و خروجی به قفس منفذ هایی دارند،  که از این طریق جریانه و ولتاژ های لحظه ای القایی به محفظه نفوذ می کند،  و اثرات تخریبی را ایجاد می نمایند.  سازه می بایست طراحی دقیق و مناسب داشته باشد،  همچنین باید برای منافظ پوشش مناسب ایجاد کرد،  در تکنولوژی جدید،  برای انتقال اطلاعات به داخل و خارج محفظه،  از فیبر های نوری استفاده می کنند.

   عکس دو نوع قفس فارادی،  کانتینری و تابلوی برق ایستاده،  بدون پوشش های طرح پان 1،  عکس شماره 6525.

  پوشش Shielding ــ    مطمئن ‏ترین راه برای مقابله با EMP می‏ باشد،  و در سطوح مختلف بسته به سیستم از آن استفاده می ‏شود.  از نظر طراحی پوشش سیستمها را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

   1 ــ  سیستم هایی که به صورت پشتیبان نگهداری می ‏شوند، مانند کابینت ‏ها و...

   2 ــ سیستم هایی که خود بخود پوشش دارند و کار می کنند،  مانند:  کیس کامپیوتر و...

   3 ــ  سیستم هایی که کاربر از آن‏ها استفاده می ‏کند،  مانند:  اتاق ‏های خیمه‏ های با پوشش کامل و...

  اتاق های پوشش ــ  بمنظور دفاع غیر عامل جهت EMP  می توان اتاق های پوشش طراحی نمود،  بدین منظور باید موارد زیر را در نظر داشت:  * ابتدا  مانند قفس فارادی پوشش مناسب داشته باشد.  * در های ورود و خروج سیل بندی کامل موجبر داشته باشند.  * تجهیزات ورود و خروج هوا و هواکش با جدا ساز و موجبر نصب شود.  * سیستم ورود و خروج برای مایعات با لوله فلزی هادی با عایق بندی و یا لوله های غیر فلزی غیر هادی باشند.  * ورود و خروج برای کابل هادی و غیر هادی دارای پوشش ضد الکترومغناطیسی باشند.  * ورودی سیگنال با دقت طراحی شود.

   درب های ورود و خروج یک اتاق پوشش باید شرایط زیر را داشته باشد:  > با آلیاژ مناسب ساخته شود،  > اتصال مناسب با دیواره‏ های اتاق داشته باشد،  > از درزگیرها و سیل بندی استفاده شود،  > در برابر نفوذ هوای آلوده و گاز های سمی مقاوم باشد،  > عایق صوتی داشته باشد،  > قابلیت تحمل فشار بسیار بالا داشته باشد،  > عایق حرارتی داشته،  > و در مقابل آتش مقاوم باشد.  درهای اتاق پوش می توانند مانند درب های معمولی،  یک لنگه،  دو لنگه یا کشویی باشند.

   ورود و خروج هوا ventilation ــ  مجاری های اتاق پوشش باید مناسب ‏ترین نوع هواکش های موجبر را داشته باشد،  در این نوع از هواکش های موج بر، هر کدام از مجاری به صورت یک موجبر عمل می‏ کند،  و چون ابعاد سطح مقطعی چنین موج بری کوچک است،  بنابر این فرکانس قطع هر کدام از این موجبرها بسیار بالاست،  و امواج EMP  در آن فرکانسها  احتمالاً دامنه کوچکی دارند.  در ضمن بهتر است هر کدام از ابزار و تجهیزات مانند کیس کامپیوتر هواکش مخصوص موج بر داشته باشند.

   لوله‏ها و کابل‏های پوشش دار ــ  کابل‏ های پوشش‏دار و لوله‏ های آب،  که قاعدتاً در اتاق های پوشش بزرگ و ساختمان‏ های پوشش ‏شده کاربرد دارند،  باید با پوشش مناسب باشند.  چنانچه بدون پوشش وارد اتاق پوشش شوند،  می‏توانند اثر پوشش را به شدت کاهش دهند.  چرا که امواج حاصل از یک EMP روی هادیها تزویج می شود،  و همراه با آنان وارد اتاق پوشش می گردد.

   ورود کابل ‏های غیر هادی ــ  کابل‏های غیرهادی نظیر فیبر های نوری اگرچه که خود کمتر حامل امواج EMP می ‏شوند،  و آنها را با خود داخل پوشش نمی‏برند،  لیکن چنانچه با طراحی درستی وارد اتاق نشوند،  از  فواصل ایجاد شده در دیواره اتاق پوشش،  این امواج  وارد اتاق می‏شوند.  طرح بان 1 بهترین پوشش و سبک ترین و ارزان ترین پوشش را در اختیار می گذارد،  در ادامه همین مقاله توضیح نوشته شده است.

   حفاظت کابل ها  ــ  کابلها از نفوذ پذیر ترین قسمت های یک سیستم در مقابل امواج الکترو مغناطیسی می باشند،  در یک دسته بندی کلان کابلها به چهار دسته:   تک سیم و زوج سیم و چند رشته ای و کابل شیلدو کواکسیال،  تقسیم می شوند.  نوع اثر پذیری در آنها متفاوت می باشد،  ولی عمدتا میزان نفوذ در فرکانس های پایین باند پایه بیشتر است،  همچنین میزان دریافت انرژی نسبت مستقیم با طول کابل دارد.  کابلها در دو دسته حامل تقسیم بندی می شوند:  * کابل های تغذیه ای،  * کابل های اطلاعاتی.  موارد مهم که باید در نظر گرفت:  1 ــ  شیلد و زمین کردن کابلها،  2 ــ   فیلترینگ مناسب در محل اتصالات کابل های تغذیه،   3 ــ   استفاده از فیبر های نوری به عنوان کابل های اطلاعاتی.

    پوشش برای کابل‏ها  ــ  همانگونه که ابتدا توضیح دادم،  امواج حاصل از یک حمله EMP در مجاورت محل  وقوع حمله بسیار پرتوان است،  و به راحتی می‏ توانند از پوشش روی کابل عبور کرده،  سیگنال عبوری از آن را تحت تأثیر قرار داده،  و همراه با آن وارد سیستم شود.  برای جلوگیری از این پیشامدها با استفاده از پوشش‏های اضافی  از کابل در برابر EMP حفاظت می‏کنیم.  طرح بان 1 بهترین پوشش و سبک ترین و ارزان ترین پوشش را در اختیار می گذارد،  در ادامه همین مقاله توضیح نوشته شده است.

   کانکتورهای مقاوم در برابر EMP  ــ  امروزه ادوات حفاظت در  برابر Surge توسعه یافته‏ هستند،  و نیازی نیست از آن‏ها به  صورت مجزا استفاده  شود،  بلکه  کانکتور هایی ساخته  شده‏اند،  که از محدود کننده‏ های ولتاژ و جریان در یک بسته‏بندی کامل سود می‏ برند،  به علاوه در این بسته بندی‏ها معمولاً از  هیت‏سینک نیز استفاده  می ‏شود.  در کانکتوری که از مدارات متعدد موازی برای حفاظت در برابر Surge بهره می‏برد،  هرگاه المانی در این کانکتور خراب شود،  می‏ توان با المان گسسته آن را جایگزین کرد.  کانکتوری که از مدارات متعدد موازی برای حفاظت در برابر Surge بهره م ی‏برد و فیلتر EMI ساده‏ ای نیز دارد.

   فیلترینگ و پوشش ــ  استفاده از پوشش و فیلتر های ویژه،  برای انتقال خطوط سیگنال و توان به داخل یک محفظه پوشش،  مهمترین اصل است.  توجه نمایید،  فیلتر باید روی دیوار خارجی اتاق پوشش نصب شود،  و  بدنه حتماً باید اتصال زمین شود.

   طراحی برد های مدار چاپی ــ  برای کاهش امواج مخرب در خطوط نواری و مدار های چاپی روش های مختلفی وجود دارد،  به عنوان مثال تعبیه شکاف های موازی در صفحه زمین خط نواری و یا استفاده از خم های ربع دایره،  بجای خم قائم،  همچنین استفاده از مواد دی الکتریک،  نیز برای حفاظت خطوط نواری موثر است،  هدف کاهش امپدانس در مسیر دلخواه و برعکس است.

   پیشنهاد بان 1 بمنظور دفاع مقابل بمب های الکترومغناطیسی:

   1 ــ  تهیه و تدوین دستور العمل ها و استانداردها،  برابر با طرح بان 1.

   2 ــ  شناخت اثرات تخریبی EMP  و شناسایی انواع تهدیدات و نوع عملکرد آنها.

   3 ــ  شناسایی و بررسی سیستم های هشدار دهنده تهاجم الکترومغناطیسی،  در مورد.

   4 ــ  مدل و شبیه سازی میزان اثر گذاری EMP  و بررسی میزان آسیب پذیری تجهیزات.

   5 ــ  بررسی و ارزیابی همه جانبه نوع پوشش حفاظتی مورد نیاز با توجه به ملاحظات اقتصادی.

   6 ــ  شناسایی مراکز و تعیین سطح حفاظتی مورد نیاز،  منجمله اهمیت آنها و حساسیت تجهیزات و قابلیت پوشش حفاظتی ضد الکترومغناطیسی و یا جا به جایی سیستمها و تجهیزات آنها.

الیاف و منسوج ضد امواج الکترومغناطیس

      الیلف و منسوج رسانا،  با استفاده از نانو ذرات برای دفع امواج الکترومغناطیسی حاصل از تجهیزات الکترونیکی کاربرد دارد،  همچنین نوع لباس و پوشش های میرا کننده امواج،  می توانند مانع از این صدمات شوند.  این پارچه ها علاوه بر تهیه لباس های ایمنی برای برخی صنایع،  در بخش های نظامی و غیر نظامی به عنوان پوشش های ضد راداری،  و دفع پالس های الکترومغناطیسی به کار گرفته می شوند.  بطور کلی الیاف و منسوج لایه های انعطاف پذیر نانو ذرات طرح بان 1،  کاملاً ضد پالس های الکترومغناطیسی،  برای پدآفند نظامی و غیر نظامی در مقابل حملات خارجی و تروریستی EMP،  افزایش ایمنی در کارگاه ها و ایستگاه های راداری،  مراکز فعال در زمینه رادیوگرافی،  و... مورد استفاده قرار می گیرد.  همچنین می تواند براحتی برای کاربرانی که بطور مداوم از سیستم های کامپیوتری استفاده می کنند،  ایمنی لازم را ایجاد نماید.

      مواد پارامغناطیس مانند آهن و سرب،  نقش بسیار مهمی در خنثی کردن اثر امواج الکترومغناطیسی دارند،  و این قابلیت را دارند،  که هم به ‌عنوان پوشش،  و هم به‌ عنوان قطعه الکترونیکی عمل کنند.  بنابر این شاید در آینده زمانی که رایانه خود را ترفیع می ‌دهید،  هم‌ زمان در حال بهبود کمد لباس خود نیز باشید.  در این ساختار الیاف اکسید مس،  به ‌عنوان محیط ذخیره داده‌ها عمل می‌ کنند،  زیرا می‌ توانند با اعمال یک ولتاژ از حالت عایق به رسانا تبدیل شوند.  نوعی پارچه می باشند،  که از رشته‌ های سیم‌ مانند مس و اکسید مس بافته شده،  و دارای نوعی حافظه جدید انعطاف ‌پذیر هستند،  سیم ‌های مسی و لایه پلاتینیومی نیز به ‌ترتیب نقش الکترود پایینی و بالایی را ایفا می‌ کنند.  در هر نقطه اتصال یا کوک در سراسر این پارچه،  یک قطعه پلاتینیومی نانو مقیاس میان الیاف قرار گرفته است.  در هر نقطه اتصال این ساختار ساندویچی،  یک مدار حافظه ‌ای مقاومتی ایجاد می ‌شود،  و بدلیل ساختار ساده‌ ای که دارند،  توجه زیادی را به خود جلب کرده‌ اند.

   قابل توجه:  امواج الکترومغناطیس ناشی از تجهیزات الکترونیکی،  مانند:  تلفن همراه، کامپیوتر، امواج ماهواره ای و تلویزیون،  صدمات جبران ناپذیری را به بدن انسان وارد می کنند،  به طوریکه امروزه به عنوان یکی از مهمترین دغدغه های قرن مطرح است.  بسیاری از افراد شاغل در ایستگاه های رادار دچار عارضه آب مروارید،  زود هنگام می شوند.  این عارضه به دلیل عدم چرخش خون در قرنیه چشم،  به علت کاهش دما است،  زیرا با جذب این امواج در بدن،  اتلا به صورت حرارت است،  که با چرخش خون در آن ناحیه،  این حرارت از بین می رود،  که این چرخش در بعضی از نقاط بدن مانند قرنیه وجود ندارد. 

طرح حفاظتی نانو ذرات بان 1

* سرفرو کن یکدمی از بان چرخ <><> تا زنم من چرخها برسان چرخ * مولوی.

شرح خدمات فنی

      در طرح بان 1 ،  با حساب میزان اثر بخشی حفاظتی،  و نیاز به تراکم های متفاوت،  حداقل از دو نوع پارچه پلی استر خام بعنوان بستر لایه های انعطاف پذیر استفاده می شود.  همچنین از نانو ذرات فلز مانند:  مس، نیکل و نقره،  بصورت منفرد و یا ترکیبی با ضخامت های مختلف به عنوان لایه های محافظ استفاده می گردد.  پارچه های طرح بان 1 دارای خواص فیزیکی و مکانیکی بشرح زیر هستند:

  1 ــ  هدایت الکتریکی حداقل  s/cm 2000 طبق استاندارد  ASTM F390: 2003 .

  2 ــ  ثبات شستشوی معادل 5 ــ 4 طبق استاندارد  ISO 105-C06: 1994 .

  3 ــ  ثبات سایشی تر و خشک معادل 4 ــ 3 طبق استاندارد  ISO 105-X12: 2001 .

  4 ــ  استحکام و ازدیاد طول تا حد پارگی حداقل 30% بیشتر از پارچه خام مطابق با استاندارد  ISO 13934-1: 1999 .

  5 ــ  سختی خمشی حداقل 30% بیشتر از پارچه خام مطابق استاندارد  ASTM D1388: 2001 .

  6 ــ  دارای اثر بخشی حفاظتی حداقل  85dB  در محدوده طول موج های  1 KHz تا  1.5 GHz .

عکس 6540 ،  طرح حداقل سطح محافظت مورد نیاز در مقابل پالس الکترومغناطیس مرتفع (HEMP).

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

خلاصه کتاب استراتژی امنیت ملی آمریکا در قرن 21

 خلاصه کتاب : استراتژی امنیت ملی آمریکا در قرن 21